«Πάσα η δόξα της θυγατρός του βασιλέως έσωθεν, εν κροσσωτοίς χρυσοίς περιβεβλημένη, πεποικιλμένη…» (ψαλμ. 44, 14)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Όλη η ένδοξη μεγαλειότητα της Κόρης του Παμβασιλέως των αιώνων, έχει αποκρυβεί μέσα στην υπέραγνη ψυχή Της, καθώς είναι εσώτερα επενδυμένη με χρυσοποίκιλτες θεοειδείς και θεοπρεπείς αρετές…
Ο Θεάνθρωπος Κύριός μας Ιησούς Χριστός ευδόκησε… ώστε (όπως η δική Του Σταύρωση είχε, ως ‘φυσικό’ για τη Θεότητά Του επακόλουθο, την ένδοξη Ανάσταση κι’ ενσώματη Ανάληψή Του στους Ουρανούς…) και η Κοίμηση της Πανάχραντης Μητέρας Του να έχει, ως εξαίρετο προνόμιο, την επακόλουθη Μετάσταση της Πάναγνης ψυχής και του Παρθενικού σώματός Της, από τον εγκόσμιο χωρο/χρόνο… στο υπερκόσμιο ‘επέκεινα’ της Βασιλείας του Θεού…!
Ο εγκόσμιος και βιολογικός μας χωρο/χρόνος δεν είναι απλώς μια… ‘δομή προσφυγική’ όπου εγκαταβιώνουμε, ερχόμενοι από την ανυπαρξία, μέχρι ν’ αποβιώσουμε. Είναι, κυρίως, το ‘παρατηρητήριο’ ενός άλλου (μεταβιολογικού και υπερκόσμιου) προορισμού… όπου πρόκειται να μετακομίσουμε, οσονούπω, για να μετεγκατασταθούμε και ζήσουμε αιώνια… κοντά σ’ Εκείνον που μας έπλασε/ανέπλασε και μας προσκάλεσε… περιμένοντας να μας υποδεχθεί ως φαιδρούς προσκεκλημένους, στο ανέσπερο Φως της Ουράνιας Βασιλείας Του!
Από τη μικροκοσμική στενότητα της γης όπου ζούμε… αν ατενίσουμε νοερά, πέρα και πάνω από τη μακροκοσμική απεραντοσύνη των εσχατιών του σύμπαντος… εκεί, όπου ποτέ δεν θα βρεθούμε, θα ‘δούμε’ με τα μάτια της ψυχής, στο υπερκόσμιο ‘επέκεινα’ της Βασιλείας του ανεσπέρου Φωτός, την ασύλληπτη Μεγαλειότητα της «ΠΛΑΤΥΤΕΡΑΣ των ΟΥΡΑΝΩΝ» [ 1 ] της Κυρίας Θεοτόκου! Αλλά, ΠΩΣ μια θυγατέρα των ανθρώπων αξιώθηκε να γίνει Μητέρα του Θεού και Βασίλισσα των Αγγέλων, «Τιμιωτέρα των Χερουβίμ και ενδοξωτέρα των Σεραφίμ»…;! Η υπέρτατη αυτή καταξίωσή Της, δεν είναι υπερήφανο ‘κατόρθωμα’ ανθρώπου… αλλά ‘έπαθλο’ ταπεινής υποταγής κι’ ολόθυμης υπακοής στο Άγιο θέλημα του Παντοκράτορος Θεού!
Αν αναζητήσουμε ιστορικά το αρχικό ‘υπαρξιακό στίγμα’ της μετέπειτα Υπερένδοξης Θεομήτορος… θα βρούμε (ανεβαίνοντας ‘σκαλιά’ σε μία κλίμακα γεωμετρικών μεγεθών): μια άσημη και φτωχή παρθένα κόρη… στη Ναζαρέτ, ένα μικρό χωριό της Γαλιλαίας… κάπου στο βόρειο Ισραήλ… χαμένο μες στην αχανή Ρωμαϊκή αυτοκρατορία του 15 π.Χ… που αποτελούσε μια μερική μόνο έκταση μεταξύ Ευρώπης και Ασίας… ανάμεσα σε άλλες Ηπείρους της γης… ενός μικρού πλανήτη… μέσα σ’ ένα Ηλιακό σύστημα που περιλαμβάνει και άλλους μείζονες πλανήτες… κάπου στις παρυφές ενός Γαλαξία αχανούς… όπου ο Ήλιος μας είναι ο μικρότερος από τους άλλους Γαλαξιακούς Ήλιους… μεταξύ δισεκατομμυρίων Γαλαξιών ενός συνεχώς διαστελλόμενου Σύμπαντος…!
Αν οι άνθρωποι εγκλωβιζόμαστε σε μια εθελότυφλη… ‘λησμοσύνη’ της μηδαμινότητάς μας, επιλέγοντας συμπεριφορές αλαζονικές, αυτό οφείλεται στην ‘απαρέσκειά’ μας να βρούμε το δικό μας ‘μικροβιακό στίγμα’ μέσα στη συμπαντική απεραντοσύνη… και να εντοπίσουμε την ουτιδανή οντολογική μας ‘κουκκίδα’ μέσα στην αχανή υπαρξιακή άβυσσο…! Ο διάβολος πασχίζει να μας αποτρέψει από μία αποκαλυπτική ‘αναρρίχησή’ μας επάνω σε κλίμακες… ‘αντιπαραβολικών μεγεθών’ του κόσμου που μας περιβάλλει, γιατί αυτό θα μας εξωθούσε σε ταπεινότητα…! Επειδή τότε θα ήμασταν αναγκασμένοι να ‘συγκριθούμε’ με υπέρτερα μεγέθη, και να παραδεχτούμε ταπεινά τη φρικτή μας ελαχιστότητα… αναγνωρίζοντας την άπειρη μεγαλειότητα του Θεού…!
Η Πνευματική μας Μητέρα-Γαλουχός, η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία, μας εισάγει στο ‘κεφάλαιο’ της Θεομητορικής Μεγαλειότητας… ήδη από τα γεννοφάσκια μας! Διδάσκοντας στις Χριστολάτριδες ψυχές μας μια μέγιστη τιμή και δόξα στο ιερότατο πρόσωπο της Παναγίας Θεοτόκου, μας εμπνέει μια υπέρτατη -μετά Θεόν- λατρεία προς Εκείνη! Άρα, οι ‘προσλαμβάνουσες παραστάσεις’ μας, ως Ορθοδόξων Χριστολατρών, αγάπης προς την Παναγία, έχουν ‘εγγενώς’ καλλιεργημένη στη συνείδησή μας, ήδη απ’ το οικογενειακό υπόβαθρο των περισσότερων από εμάς, μια εντελώς ιδιαίτερη ευλάβεια προς την κατά φύση Μητέρα του Θεού… και κατά Χάρη Μητέρα των ανθρώπων!
Η αγάπη για την Παναγία… είναι ριζωμένη βαθιά μες στην ψυχή του Ορθόδοξου λαού μας, γι’ αυτό και η επίκληση του παντίμου ονόματός Της είναι η συχνότερη ‘καταφυγή’ όλων σε στιγμές κινδύνου, αιφνίδιας απειλής, απρόσμενης ανάγκης! Όλοι, τότε, συνειδητά ή ασυναίσθητα, προσφεύγουμε σε Αυτήν, είτε ψελλίζοντάς Της ποθεινά… είτε κράζοντάς Της απελπισμένα, «Παναγία μου»! Η αλήθεια δε αυτή, ομολογείται όχι μόνο ‘εκ των έσω’ (εκ μέρους των δηλωμένων Πιστών Χριστιανών) αλλά και ‘εκ των έξω’ (από το μέρος των… αδήλωτων!) [ 2 ] αφού κι’ αυτοί, προτού ν’ αποκηρύξουν την προγονική τους Πίστη, είχαν υπάρξει… τέκνα και εγγόνια ευλαβών γονέων και παππούδων, οι οποίοι είχαν ενσπείρει στην καρδιά τους την Ορθόδοξη Πίστη και ευλάβεια… που οι ίδιοι αργότερα απεμπόλησαν ανοήτως!
Όπως σε όλα τα θέματα της Χριστιανικής Πίστης, έτσι και στο θέμα της τιμής προς την Υπεραγία Θεοτόκο… η Ορθόδοξη Ανατολή έχει διατηρήσει ακέραιη ως σήμερα, την ορθο-δοξία και ορθο-πραξία που παρέλαβε από τους Αγίους Αποστόλους και τους Οσίους Πατέρες και Μητέρες μας. Έτσι, με την ‘θεολογικά ορθή’ στάση απέναντι στην Παναγία, ομολογούμε μια υπέρτιμη ευλάβεια και τιμή… αλλά με απόλυτα ευκρινή θεολογική διάκριση ‘Χριστο-κεντρικής’ αγάπης, προς το Θεομητορικό Της πρόσωπο! Σε αντίθεση προς τις άλλες Χριστιανικές ‘ομολογίες’… που έχουν ολισθήσει σε μεγάλες δογματικές εκτροπές (όπως η… «Μαριο-λατρεία», δηλ. μια, εντελώς ασύνδετη προς τον Θεό και Υιό Της, αποσπασματική ‘ανθρωπολατρεία’ του προσώπου Της), που δεν αποδίδουν στην Παναγία Θεομάννα την αληθινή τιμή που Της αξίζει!
Ας δούμε ΠΩΣ μας εισάγει, η Ορθόδοξη Υμνολογία, στο μέγα μυστήριο της Θεομητορικής Μεταστάσεως, ήδη από το ιερό ‘Απολυτίκιο’ της Εορτής
(Οι κάθετες γραμμές σημειώνουν τον ψαλτικό μετρικό χωρισμό):
«Εν τη Γεννήσει την Παρθενίαν εφύλαξας, / εν τη Κοιμήσει τον κόσμον / ου κατέλιπες, Θεοτόκε. / Μετέστης προς την ζωήν, / Μήτηρ υπάρχουσα της Ζωής, / και ταις πρεσβείαις ταις Σαις λυτρουμένη / εκ θανάτου τας ψυχάς ημών».
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Κατά τον άχραντο Τοκετό Σου, Θεομάννα, όταν Γεννούσες τον Υιό του Θεού, φύλαξες αδιάφθορη την Παρθενία Σου! Ενώ κατά την Κοίμησή Σου, όταν άφησες πίσω Σου σωματικά τον παρόντα κόσμο, δεν τον εγκατέλειψες πνευματικά! Μετοίκησες στην αιώνια ζωή, ως Μητέρα της ενυπόστατης Ζωής (του Χριστού), και με τις θεοπειθείς πρεσβείες Σου προς τον Υιό και Θεό Σου, διασώζεις τις ψυχές μας από τον αιώνιο θάνατο…
Αλλ’ η προς την «ΠΛΑΤΥΤΕΡΑ των ΟΥΡΑΝΩΝ» θεοπρεπής λατρεία και δόξα (πάντα εννοούμενη Χριστο-κεντρικά), δεν προσφέρεται στην Θεοτόκο Μαρία μόνο από τους ανθρώπους (Ορθόδοξους πιστούς)! Ακόμα κι’ οι Άγγελοι στον Ουρανό, με την ίδια θεοπρεπή τιμή και δόξα περιβάλλουν το υπέρτιμο πρόσωπο της Παναγίας Θεομάννας! Και τούτο, αποδεικνύεται περίτρανα από το ιστορικό γεγονός (θαύμα) του ‘Αγγελο-παράδοτου’ Ύμνου «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ ΩΣ ΑΛΗΘΩΣ…», από τον ίδιο τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, στους Μοναχούς του Αγίου Όρους [ 3 ]. Έτσι, ο ύμνος αυτός προς την Υπεραγία Θεοτόκο έγινε ο αντιπροσωπευτικότερος, διαχρονικά, όλων των άλλων Θεομητορικών ύμνων.
«Άξιον εστίν ως αληθώς / μακαρίζειν Σε την Θεοτόκον, / την αειμακάριστον και παναμώμητον / και Μητέρα του Θεού ημών. / Την τιμιωτέραν των Χερουβίμ / και ενδοξωτέραν ασυγκρίτως των Σεραφίμ / την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν / την όντως Θεοτόκον Σε μεγαλύνωμεν.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Είναι πραγματικά άξιο να μακαρίζεσαι τιμητικά, απ’ όλες τις ανθρώπινες γενιές [ 4 ], Θεογεννήτρια, Εσύ που είσαι παντοτινά μακαριστή και πάναγνη, ως Μητέρα του Θεού μας. Υμνολογούμε δοξαστικά Εσένα, που είσαι ανώτερη από τα Χερουβίμ κι’ ενδοξότερη από τα Σεραφίμ, έχοντας γεννήσει με παρθενία αδιάφθορη τον Υιό και Λόγο του Θεού, γεγονός που Σε καθιστά πραγματικά Θεοτόκο.
Δεν είναι έντιμο να τιμούμε την Παναγία, με προσδοκία ‘πελατειακή’: μόνο… για να μας σώσει, με τις Μητρικές πρεσβείες Της προς τον Υιό Της! Αλλά γιατί, η τιμή και δόξα προς Αυτήν… είναι ΑΞΙΟ να Της προσφέρονται αδιάκοπα, απ’ όλα τα λογικά πλάσματα που ευεργετήθηκαν σωτηριολογικά από τον Θεομητορικό Της ρόλο: να γεννήσει δηλ. τον Σωτήρα του κόσμου! Άρα, το οφείλουμε… ούτως ή άλλως, να Της το προσφέρουμε δεοντολογικά, ανεξαρτήτως οποιασδήποτε ανταποδοτικής, από Αυτήν, Χάρης. Ωστόσο, η Θεομητορική Της Ευλογία, χωρίς να επιδιώκεται ιδιοτελώς, είναι κάτι που παρέχεται σχεδόν αυτεπάγγελτα! Γιατί, όπως μας διδάσκει ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης: Είναι αδύνατο να μείνει αβοήθητος πνευματικά και να χάσει την ψυχή του… άνθρωπος που ευλαβείται και επικαλείτα την Παναγία!…
Δεν υπάρχει τελειότερη Εκπαίδευση και ποιοτικότερη Παιδεία -δίδασκε ένας άλλος Άγιος της εποχής μας, ο Γέρων Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης- από αυτή που λαμβάνει κανείς μαθητεύοντας, από τα γεννοφάσκια… μέχρι τα βαθιά γεράματά του, στο ‘σχολείο’ της Ορθόδοξης Πίστης και Λατρείας του Θεού! Να εντρυφά δηλ. με τον νου και την καρδιά του στην ‘εκπαιδευτική ύλη’ (ιερά κείμενα και λατρευτικά δρώμενα) των Ορθόδοξων ακολουθιών της Μάννας-Εκκλησίας και σ’ όλη τη Νηπτική παιδεία της Ορθόδοξης Ανατολής! Γιατί, εκεί… η πείνα και δίψα της ψυχής μας κορέννυται με ‘αμβροσία’ και ‘νέκταρ’ ουράνιας διατροφής! Με άπληστες αλλά χορταστικές ‘γεύσεις ζωής’ που προσλαμβάνονται και μεταβολίζονται σε Υγεία ψυχοσωματική… Γαλήνη αδιατάραχτη… Ζωή αθάνατη… Χαρά ατελεύτητη… και Φως ανέσπερο…!
Η βαθειά πνευματικότητα, η ποιητική μοναδικότητα και η ψυχαγωγική (ψυχο-αγωγική) δυναμικότητα των Λατρευτικών κειμένων που κοσμούν, με υψηλή αισθητική, τις ιερές ακολουθίες της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας, έγκειται στο ότι αυτά τα κείμενα είναι θεόπνευστα! Δεν είναι απόρροια μιας ανθρώπινης συναισθηματικής έμπνευσης και εγκεφαλικής διεργασίας, αλλά φωτισμός θεϊκής σοφίας… και απαύγασμα Αγιοπνευματικής βιώσεως του μυστηρίου της Ορθόδοξης Πίστης! Στα ίδια αυτά ‘αθεώρητα ύψη’ εννοιών… κινούνται και οι Παρακλήσεις της Παναγίας, που ψάλλονται ειδικά αυτό τον καιρό, από την 1η ως την 15η Αυγούστου, προετοιμάζοντας τις ψυχές των πιστών για μια πνευματική βίωση της Μέγιστης Θεομητορικής Εορτής.
Οι δύο «Παρακλητικοί Κανόνες» -Μικρός και Μέγας- προς την Υπεραγία Θεοτόκο, που ψάλλονται καθημερινά/εναλλάξ στους Ορθόδοξους Ναούς, τώρα το Δεκαπενταύγουστο, θεωρούνται και είναι κλασικά αριστουργήματα της Υμνογραφικής παράδοσης των Αγίων Πατέρων μας. Μέσα στις λίγες λέξεις κάθε τροπαρίου, κατορθώνει ο ιερός υμνογράφος, με τον φωτισμό της Θείας Χάριτος, να ‘συμπυκνώσει’ όλα τα πληγωμένα συναισθήματα και τα βάσανα των ανθρώπων (τόσο από τις ασθένειες του σώματος… όσο κι’ από ψυχικούς πειρασμούς και τα πάθη), και να τα κάνει χαριτωμένη προσευχή προς την φιλόστοργη Μάννα όλων των Χριστιανών! Μια προσευχή, που εκφράζει με μοναδική ενάργεια τις πανανθρώπινες αγωνίες και οιμωγές…
Ιδιαίτερα ο Μέγας Παρακλητικός Κανόνας προς την Παναγία Θεομάννα, είναι ένα ιερό ‘ποίημα’ που εκπονήθηκε από μία βασανισμένη ψυχή – τον ευλαβέστατο Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρη Βατάτζη, Αυτοκράτορα της Νικαίας (13ος αι). [ 5 ] Γράφτηκε δηλ. στη βάση οδυνηρών βιωμάτων… από έναν βασιλιά ο οποίος, αφορμώμενος από τον προσωπικό του ‘Γολγοθά’ (καθώς έπασχε από επώδυνη κι’ ανίατη σωματική ασθένεια, αλλ’ υπέφερε κι’ από άλλες αλγεινές αλλοιώσεις πνευματικών παθών…) διετύπωσε, με τη Θεομητορική Της Χάρη, τις ‘κραυγές αγωνίας’ όλων των ανθρώπινων ψυχών… μεταποιώντας τες σε ικετήρια και παρακλητική προσευχή προς την Θεομήτορα!
Ας δούμε παρακάτω -επιλεκτικά και ενδεικτικά- ορισμένα τροπάρια της «Μεγάλης Παρακλήσεως», που πραγματικά ‘συμπυκνώνουν’ με μοναδική δεινότητα κι’ εκφράζουν ανεπανάληπτα, ως ικεσία προς την Ευλογημένη Μαρία, την αλγεινή «Οδύσσεια» που βιώνει, πνευματικά και σωματικά, κάθε ψυχή που διαπλέει το πέλαγος του κόσμου… και βαίνει προς την υπερκόσμια «Ιθάκη», την αιώνια και αληθινή ‘πατρίδα’ όλων μας: την υπερκόσμια Βασιλεία του Θεού…
«Των λυπηρών επαγωγαί χειμάζουσι / την ταπεινήν μου ψυχήν, / και συμφορών νέφη / την εμήν καλύπτουσι / καρδίαν, Θεονύμφευτε, / αλλ’ η Φως τετοκυία, / το θείον και προαιώνιον, / λάμψον μοι το φως το χαρμόσυνον.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Δοκιμασίες θλιβερές βασανίζουν την ταπεινή ψυχή μου, και σύννεφα δυσχερών περιστάσεων καλύπτουν την καρδιά μου, Θεονύμφευτη Κόρη. Αλλ’ Εσύ που γέννησες το θείο και προαιώνιο Φως -τον Χριστό- λάμψε στην καρδιά μου το χαροποιό φως της θεϊκής αγαλλίασης.
«Εξ αμετρήτων αναγκών και θλίψεων / και εξ εχθρών δυσμενών / και συμφορών βίου / λυτρωθείς, Πανάχραντε, / τη κραταιά δυνάμει Σου / ανυμνώ, μεγαλύνω / την άμετρόν Σου συμπάθειαν / και την εις εμέ Σου παράκλησιν.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Έχοντας λυτρωθεί από αμέτρητες ανάγκες και θλίψεις, αλλά και κακούς εχθρούς -τους δαίμονες- και βιοτικές συμφορές, με την πανίσχυρη δύναμή Σου, ω Μαρία Πανάχραντη, ανυμνώ και δοξάζω την αμέτρητη προς εμένα συμπάθεια και παρηγοριά Σου.
«Νυν πεποιθώς επί την Σήν κατέφυγον / αντίληψιν κραταιάν, / και προς την Σήν σκέπην / ολοψύχως έδραμον, / και γόνυ κλίνω, Δέσποινα, / και θρηνώ και στενάζω, / μη με παρίδης τον άθλιον, / των Χριστιανών καταφύγιον.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Έχοντας στηρίξει τις ελπίδες μου σε Εσένα, Δέσποινα, κατέφυγα στην ισχυρή βοήθειά Σου και έσπευσα ολόψυχα να μπω κάτω από την προστατευτική Σου σκέπη, γονατίζοντας κι’ αναστενάζοντας και κλαίγοντας: μη με παραβλέψεις τον άθλιο, Εσύ που είσαι το καταφύγιο όλων των Χριστιανών.
«Ου σιωπήσω του βοάν τρανώτατα / τα μεγαλεία τα Σά / ειμή γαρ Συ, Κόρη, / πάντοτε προΐστασο / υπέρ εμού πρεσβεύουσα / τω Υιώ και Θεώ Σου, / τις εκ τοσούτου με κλύδωνος / και δεινών κινδύνων ερρύσατο;»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Δεν θ’ αποσιωπήσω, αλλά θα βροντοφωνάξω την μεγαλωσύνη Σου, Πάναγνη Κόρη του Θεού· γιατί, αν Εσύ δεν στεκόσουν μπροστά στον θρόνο του Υιού και Θεού Σου να πρεσβεύεις για μένα, ποιός θα με έσωζε από τόσες τρικυμίες και κινδύνους θανάσιμους…;
«Απορήσας εκ πάντων, / οδυνηρώς κράζω Σοι: / πρόφθασον, θερμή προστασία, / και Σην βοήθειαν / δος μοι τω δούλω Σου, / τω ταπεινώ και αθλίω, / τω την Σην αντίληψιν / επιζητούντι θερμώς.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ευρισκόμενος σε απόγνωση, Σου βροντοφωνάζω με οδύνη: Θερμή μου Υποστηρίκτρια και Προστασία, πρόφθασε και δώσε την βοήθειά Σου σε εμένα τον ταπεινό και άθλιο δούλο Σου, που ζητώ με θέρμη την υποστήριξή Σου.
«Εθαυμάστωσας όντως / νυν επ’ εμοί, Δέσποινα, / τας ευεργεσίας Σου, Κόρη, / και τα ελέη Σου, / όθεν δοξάζω Σε, / και ανυμνώ και γεραίρω / την πολλήν και άμετρον / κηδεμονίαν Σου.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Πραγματικά, έχεις απλώσει επάνω μου με θαυμαστό τρόπο τις ευεργεσίες και τις ευλογίες Σου, Πάναγνη Κόρη. Γι’ αυτό δοξάζω και ανυμνώ και επαινώ την υπερβολική και άμετρη Μητρική κηδεμονία Σου προς εμένα.
«Καταιγίς με χειμάζει / των συμφορών, Δέσποινα, / και των λυπηρών τρικυμίαι / καταποντίζουσιν, / αλλά προφθάσασα, / χείρα μοι δος βοηθείας, / η θερμή αντίληψις / και προστασία μου.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Καταιγίδα συμφορών με βασανίζει, Δέσποινα, και τρικυμίες θλίψεων με καταποντίζουν στο βυθό της απόγνωσης. Αλλά, πρόφτασε και δώσε μου χέρι βοήθειας, Εσύ που είσαι η θερμή υποστηρίκτρια και προστασία μου.
«Αληθή Θεοτόκον / ομολογώ, Δέσποινα, / Σε την του θανάτου το κράτος / εξαφανίσασαν, / ως γαρ φυσίζωος, / εκ των δεσμών των του άδου, / προς ζωήν ανήγαγες / εις γην με ρεύσαντα.»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Όντως Θεογεννήτρια Σε ομολογώ, Δέσποινα, Εσένα που εξαφάνισες την εξουσία του θανάτου. Γιατί, σαν ζωογόνος δύναμη με ανέβασες, από τα δεσμά της φυλακής του άδη στην όντως ζωή, από την γη όπου είχα ξεπέσει.
«Διάσωσον / από κινδύνων τους δούλους Σου, Θεοτόκε, / ότι πάντες μετά Θεόν / εις Σε καταφεύγομεν, / ως άρρηκτον τείχος και προστασίαν».
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Διάσωσε από κινδύνους, Θεογεννήτρια, τους δούλους Σου, γιατί όλοι σε Σένα -μετά τον Θεό- καταφεύγουμε, σαν σε προστασία και τείχος ακατάλυτο.
«Επίβλεψον / εν ευμενεία, πανύμνητε Θεοτόκε, / επί την εμήν χαλεπήν / του σώματος κάκωσιν / και ίασαι της ψυχής μου το άλγος».
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Στρέψε με φιλάνθρωπη συμπάθεια το βλέμμα Σου, πανύμνητη Θεομάννα, επάνω στην σκληρή σωματική δοκιμασία μου, και γιάτρεψε τον πόνο της ψυχής μου.
Από την ενδεικτική παράθεση των Παρακλητικών ‘μαργαριταριών’… δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα θαυμάσια «Εξαποστειλάρια» της Θεομητορικής Κοιμήσεως. Στο πρώτο από τα τροπάρια αυτά, ο ιερός υμνογράφος εμφανίζει την Παναγία να απευθύνεται στους Αγίους Αποστόλους, προσκαλώντας τους να συναχθούν από τα πέρατα της οικουμένης, όπου ο καθένας κήρυττε, στο Εξόδιο Της… και ακολούθως απευθύνεται στον Υιό και Θεό Της, ζητώντας Του να παραλάβει Αυτός ο Ίδιος την παναγία ψυχή Της στα Χέρια Του, μετά την έξοδο από το Παρθενικό Της σώμα.
«Απόστολοι εκ περάτων, / συναθροισθέντες ενθάδε, / Γεθσημανή τω χωρίω / κηδεύσατέ μου το σώμα∙ / και Σύ, Υιέ και Θεέ μου, / παράλαβέ μου το πνεύμα».
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Απόστολοι του Υιού μου, αφού συγκεντρωθείτε εδώ στη Γεθσημανή, από τις κοσμικές εσχατιές όπου έχετε πάει για να κηρύξετε το Ευαγγέλιο, κηδέψτε νεκροπρεπώς το σώμα μου. Και Συ, Υιέ και Θεέ μου, έλα να παραλάβεις ο Ίδιος την ψυχή της Μητέρας Σου.
«Ο γλυκασμός των αγγέλων / των θλιβομένων η χαρά / Χριστιανών η Προστάτις / Παρθένε, Μήτηρ Κυρίου / αντιλαβού μου και ρύσαι / των αιωνίων βασάνων».
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ω, Μητροπάρθενε Θεοτόκε, Εσύ που είσαι η γλυκύτητα των Αγγέλων, η χαρά των θλιβομένων ανθρώπων και Προστάτιδα όλων των Χριστιανών, βοήθησέ με και λύτρωσέ με από τα ατελεύτητα βάσανα μιας αιωνιότητας μέσα σε αξημέρωτο σκοτάδι, έξω από τη Χάρη και την Αγάπη του Θεού…
«Και Σε μεσίτριαν έχω / προς τον φιλάνθρωπον Θεόν, / μη μου ελέγξη τας πράξεις / ενώπιον των αγγέλων, / παρακαλώ Σε, Παρθένε, / βοήθησόν μοι εν τάχει».
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Έχοντας μεσίτρια και πρέσβειρα Εσένα, Παρθένα μου, προς τον Φιλάνθρωπο Θεό, ώστε να μην αποκαλύψει ελεγκτικά τις αμαρτίες μου μπροστά στους Αγγέλους, κατά την Β΄ Παρουσία Του, Σε παρακαλώ μην αργείς να με βοηθήσεις.
«Χρυσοπλοκώτατε πύργε / και δωδεκάτειχε πόλις, / ηλιοστάλακτε θρόνε, / καθέδρα του βασιλέως, / ακατανόητον θαύμα / πώς γαλουχείς τον Δεσπότην!»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Χρυσόκτιστο Οχυρό και δωδεκατειχισμένη Πόλη, Παναγία Θεοτόκε, Θρόνε ηλιόμορφε και φωτοφόρε του Βασιλέως των βασιλέων, είναι θαύμα ακατανόητο ΠΩΣ έγινες γαλουχός του Δεσπότου Χριστού!
Μια πλειάδα ομοίων χαρακτηριστικών ανάμεσα στο Δεσποτικό «Πάσχα της Άνοιξης» (στο τέλος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής) και στο Θεομητορικό «Πάσχα του Καλοκαιριού» (στις 15 του Αυγούστου), κάνει τις δύο Εορτές αναλογικά συγκρίσιμες μεταξύ τους. Από την αυστηρή (άλαδη) νηστεία του 15Αύγουστου και την έντονη λατρευτική δραστηριότητα της περιόδου αυτής, με τις καθημερινές «Παρακλήσεις» προς την Παναγία, ως και την κατάληξη του πένθους της Κοιμήσεώς Της σε χαρά, μπροστά στο κενοτάφιο της Γεθσημανής, ένα πλήθος ‘λόγων’ έχει εισαγάγει δικαίως στην Ορθόδοξη Παράδοσή μας τον εύστοχο όρο «ΠΑΣΧΑ του ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ» [ 6 ] προς το οποίο βαίνουμε ολοταχώς… και είθε να γιορτάσουμε με υγεία και ευλογία!
Ένας Αθωνίτης ΚΑΚΟγηρος…
από το Άγιο Βουνό των ΚΑΛΟγήρων.
—————————————————
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[ 1 ] «ΠΛΑΤΥΤΕΡΑ των ΟΥΡΑΝΩΝ» ονόμασαν, οι Άγιοι Πατέρες της Ορθόδοξης Ανατολής, την Υπεραγία Θεοτόκο Μαρία, γιατί, με την ολόθυμη Υπακοή και την ταπεινή Υποταγή Της στο Θείο Θέλημα, ‘χώρεσε’ στη μήτρα Της τον «Αχώρητον παντί…» [Εκείνον, που δεν Τον ‘χωράει’ όλο το σύμπαν…]: «Ο αχώρητος παντί… πώς εχωρήθη εν γαστρί…;!» (Ύμνος από την Εορτή των Χριστουγέννων).
————————————
[ 2 ] Είναι πολύ χαρακτηριστική η καταγεγραμμένη ομολογία του πρώην αρχηγού του Κομμουνιστικού κόμματος Ελλάδας, μακαριστού Χαρίλαου Φλωράκη -του άλλοτε «Καπετάν-Γιώτη» του ΕΛΑΣ!- ο οποίος διαβεβαίωσε εξομολογητικά σε έναν Αγιορείτη Πνευματικό στον οποίο άνοιξε την καρδιά του λίγο πριν πεθάνει, ομολογώντας μεταξύ άλλων: «Παπα-Θανάση, την ώρα που το αεροπλάνο πετάει ψηλά και πέφτει σε κενά αέρα… κανέναν άθεο δεν θα μπορέσεις -τότε- να βρεις ανάμεσα στους επιβάτες! Ακόμα κι’ εγώ που δηλώνω ‘άθεος’ και είμαι κομμουνιστής και αρχηγός κομμουνιστικού κόμματος, εκείνη την ώρα φωνάζω «Παναγία μου»!!! [ βλέπε https://www.youtube.com/watch?
————————————
[ 3 ] Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Αγγελο-παράδοτο Θεομητορικό Ύμνο «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ», βλέπε στον ακόλουθο ψηφιακό σύνδεσμο [ https://www.pemptousia.gr/
————————————
[ 4 ] «Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί… ότι εποίησέ μοι μεγαλεία ο Δυνατός και άγιον το όνομα Αυτού…» (Λουκ. 1, 48)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Να, ορίστε… από τώρα (που συνέλαβα εν Πνεύματι Αγίω τον Υιό και Λόγο του Θεού) θα με ευλογούν και μακαρίζουν όλες οι ανθρώπινες γενιές, γιατί θέλησε ο Παντοδύναμος να μεγαλουργήσει επάνω μου, και να αγιασθεί επιπλέον το πανάγιο όνομά Του…
————————————
[ 5 ] Ο θεόπνευστος ποιητής της Μεγάλης Θεομητορικής Παρακλήσεως είναι ο Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρης Βατάτζης (1222-1258 μ.Χ.), αυτοκράτορας του βασιλείου της Νικαίας, που έπασχε από σοβαρής μορφής επιληψία -όπως και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας- και τελικά απεβίωσε πολύ νέος, μόλις 36 ετών… αλλ’ έχοντας καλλιεργηθεί βαθιά κατά Θεόν, μέσα από τις οδύνες της σωματικής ασθένειάς του, και έχοντας φτάσει -με τη Χάρη του Θεού- σε μια πολύ υψηλή κατάσταση πνευματικής υγείας, ταπεινοφροσύνης και αγιότητος…!
————————————
[ 6 ] Ως «ΠΑΣΧΑ του ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ» ‘βάφτισε’ την Θεομητορική Μετάσταση του Δεκαπενταύγουστου, η πηγαία λαϊκή ευσέβεια των Ορθοδόξων Χριστιανών! Ένα Θεομητορικό «ΠΑΣΧΑ» (σχεδόν ισοδύναμης χαράς με το Δεσποτικό ΠΑΣΧΑ της Άνοιξης!) στη μέση του Καλοκαιριού! Ας το γιορτάσουμε με Αναστάσιμη χαρά… καθώς θ’ ατενίζουμε νοερά τα δύο ΑΔΕΙΑ κενοτάφια -του Θεανθρώπου Σωτήρα και της Πανάχραντης Μητέρας Του- να μαρτυρούν την εκ νεκρών Ανάσταση… ως Νίκη κατά του θανάτου!
