«Σαν νά΄χαν τελειωμό ποτέ…
τα πάθια κι’ οι καημοί του κόσμου!»
(Από «Το μοιρολόγι της φώκιας»
του κυρ-Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη)
Στην ‘θεολογική ανθρωπολογία’ των Αγίων Πατέρων και Μητέρων της Ορθόδοξης Ανατολής, ως ‘πάθη’ ορίζονται κι’ εννοούνται όλες οι εμφανείς ή αφανείς ‘σκοτεινές’ ψυχοπαθολογικές ενδείξεις, που καταγράφονται στα πεδία των μεμονωμένων ανθρωπίνων συμπεριφορών ή παρατηρούνται στα πεδία των συλλογικών διανθρωπίνων σχέσεων. Αντίστοιχα -μέσα στην ίδια αυτή ανθρωπολογική γνωσιολογία- ως ‘προπτωτική’ νοείται η απαθής κατάσταση όπου βρίσκονταν οι άνθρωποι (κι’ όλη η άλογη κτίση) ‘πριν-από-την-πτώση’ στον εωσφορικό εγωισμό… που τους αποσύνδεσε από τον Πλαστουργό-Θεό! Ενώ, ως ‘μεταπτωτική’ ορίζεται η εμπαθής κατάσταση… όπου περιήλθαν οι άνθρωποι και η κτίση, ‘μετά-την-πτώση’ στην δαιμονική αλαζονεία, που τους αποξένωσε ‘Θεο-συγγενικά’… και τους απομόνωσε ‘Θεο-κοινωνικά’…!
Η Μάννα-Εκκλησία, μαζί με την Ευαγγελική Αλήθεια που παρέλαβε από τον ίδιο τον Θεάνθρωπο Ιδρυτή της -Ιησού Χριστό- και τους Αποστόλους Του, αγκάλιασε (και) την Φιλοκαλική παράδοση και Ασκητική-Νηπτική εμπειρία της Ορθόδοξης Ανατολής! Οι Νηπτικοί Όσιοι Πατέρες γνώρισαν εμπειρικά… τις απόκρυφες ψυχοπαθολογικές αλλοιώσεις που ‘σφράγισαν’ την ανθρώπινη φύση, στην μεταπτωτική της εκδοχή. Παρατηρώντας της ψυχής τα βάθη… ‘χαρτογράφησαν’ τις παθολογίες της, στα ‘Νηπτικά’ συγγράμματά τους, με θαυμαστή ακρίβεια… όσο κανείς άλλος, ποτέ άλλοτε, πουθενά αλλού! [ 1 ] Αξιολογώντας την μοναδικότητα της θεοφώτιστης ‘Φιλοκαλικής’ ανθρωπο-γνωσίας, η Ορθόδοξη Εκκλησία προσέδωσε στους Νηπτικούς Πατέρες μας το προσωνύμιο «Πνευματικοί Ανατόμοι της ανθρώπινης ψυχής»!
Με τον ανωτέρω ιδιάζοντα τίτλο, η Μητέρα-Εκκλησία θέλησε να τονίσει την βαθύτατη ερευνητική εμβρίθεια που διέπει το διαγνωστικό/θεραπευτικό σύστημα της Νηπτικής ψυχογνωσίας & ψυχοθεραπείας. Γιατί, η Φιλοκαλική παράδοση της Ορθόδοξης Ανατολής, είναι ένα πλήρες και αυτόνομο σύστημα ψυχοθεραπευτικό… άσχετο προς την αόριστη ‘επιστημονική αντίληψη’ περί ‘ψυχής’ (την έννοια της οποίας η επιστήμη ΔΕΝ μπορεί να ορίσει… αφού δεν πιστεύει ούτε στην ‘θεοειδή’ της υφή… ούτε στην αθάνατη ουσία της!) και αδιάφορο προς την, επίσης ασαφή, ‘υλιστική κατανόηση’ της ψυχοθεραπείας! Επειδή, η ‘θεραπευτική των ψυχών’ που διενεργεί ο Θεός με την παντουργό θεία Χάρη Του, καταγράφει θαυμαστή αποτελεσματικότητα -επιβεβαιωμένη διαχρονικά, στα απειράριθμα ‘φωτόμορφα’ πρόσωπα των Αγίων!- ως προς την εντελή θεραπεία των (επιστημονικώς, ανιάτων…) ψυχικών παθών.
Πραγματικά, μελετώντας κανείς τα θεόπνευστα συγγράμματα της «Φιλοκαλίας των Ιερών Νηπτικών», καταπλήσσεται από τις ‘ανατομικές λεπτομέρειες’ και την ‘χειρουργική ακρίβεια’ που μετέρχονται οι Νηπτικοί Άγιοι Πατέρες, κατά την πνευματική διερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής! Με την φωτιστική Χάρη του Αγίου Πνεύματος να διαυγάζει αποκαλυπτικά τα σκοτεινά βάθη της μεταπτωτικής ανθρωπολογίας… [ 2 ] οι πνευματικοί ‘παθολογο-ανατόμοι’ διερευνούν διεξοδικά τις ψυχοπαθολογικές μας πτυχές. Ο ‘θεοειδής’ νους που λαμβάνουν οι Άγιοι από τον Χριστό (για την ‘θεοπρεπή’ ταπεινότητά τους) ‘ορά’ και αποκαλύπτει κάθε λανθάνουσα ψυχοπαθολογική κατάσταση του μεταπτωτικού ανθρώπου, υποδεικνύοντας πάντα με εύστοχη ακρίβεια την πνευματικά καταλληλότερη ψυχοθεραπευτική αγωγή.
Οι πνευματικές παθογένειες της ανθρώπινης ψυχής, εγκρύπτονται σε μια ‘σκοτεινή’ περιοχή [ 3 ] αφανών/σιωπηλών εσωτερικών ‘συγκρούσεων’ που συμβαίνουν, παρά τη θέλησή μας, στ’ ‘ανήλιαγα υπόγεια’ της ύπαρξης. [ 4 ] Αυτά τα ‘σκοτεινά βάθη’ της ψυχής, υπό τον Αγιοπνευματικό φωτισμό των θεοφόρων Πατέρων, έχουν ‘διαγνωσθεί’ λεπτομερέστατα απ’ την Φιλοκαλική ανθρωπογνωσία! Έτσι, μετέχοντας αυτοπειθαρχημένα στην ‘υγειοποιό’ [ 5 ] μέθεξη των ιερών Μυστηρίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ανακαλύπτουμε και κατανοούμε πνευματικά τον ‘άγνωστο εαυτό’ μας, βοηθώντας τον να ‘αυτο-γνωσθεί’ κι’ ‘αυτο-συνειδητοποιηθεί’ [ 6 ] μέσα στο Φως της Θεο-γνωσίας…! [ 7 ] Γιατί, όλοι οι δαιδαλώδεις και σκοτεινοί ‘διάδρομοι’ κάθε ψυχής η οποία μετέχει στην Θεία Χάρη… έχουν, πια, καταυγασθεί από το άκτιστο Φως του Ηλίου της Δικαιοσύνης!…
Όλα τα ‘θρησκειακά συστήματα’ του κόσμου, εκφράζουν την αγωνιώδη προσπάθεια των θνητών ανθρώπων να ‘εύρουν’ τον αθάνατο Θεό! Κι’ αν δεν ‘εύρουν’ Τον Ένα Θεό, να… ‘εφεύρουν’ έναν ‘θεό’ -τουλάχιστον- για να έχουν ‘κάτι’ να λατρεύουν! Υπ’ αυτόν τον ψυχαναγκασμό, η ‘θρησκεία’ γίνεται… ‘νόσος της ψυχής’ ανθρωπίνως ανίατη! Ή, όπως ανεπανάληπτα το εκφράζει ένας από τους συγχρόνους Μεγάλους Δασκάλους του Ρωμαίικου γένους μας, ο μακαριστός π. Ιωάννης Ρωμανίδης: «Η ‘θρησκεία’ είναι μια νευροβιολογική ασθένεια της ψυχής, δηλ. ψυχασθένεια, και η Ορθοδοξία (με την Φιλοκαλική, Ασκητική και Νηπτική παράδοσή της…) προσφέρεται δωρεάν ως η μοναδική θεραπεία-φάρμακο γι’ αυτή την ψυχόλεθρη πνευματική ασθένεια…»! [ 8 ]
Η Φιλοκαλική ‘θεραπευτική αγωγή’ των Νηπτικών Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, θεραπεύει από τη… ‘νευρασθένεια της θρησκείας’! Μια νόσο ψυχική… που μας εξωθεί ν’ αναζητήσουμε εναγώνια, ακόμα και σε αιρετικά μονοπάτια απατηλών ‘θρησκειακών’ υποσχέσεων, την άκοπη υπέρβαση του θανάτου και την απρόσκοπτη είσοδό μας σ’ έναν επίγειο κι’ έναν επουράνιο ‘παράδεισο’. Όχι στην Αγάπη ενός Θεού που σταυρώνεται για εμάς… και μας δείχνει πώς να συσταυρώσουμε κι’ εμείς τα πάθη μας, αλλά στην Δύναμη ενός πανίσχυρου Όντος, που μπορεί να μας γλυτώσει -άκοπα κι’ ανώδυνα- από τα βάσανα τόσο του πρόσκαιρου τούτου βίου όσο και της αιώνιας ζωής, εξασφαλίζοντάς μας δωρεάν μια επίγεια και μια επουράνια ευδαιμονία…!
Αντίθετα, η Ορθόδοξη Πίστη εκφράζει την Πατρική ‘αγωνία’ του Θεού… να κατεβεί ο Ίδιος στη γη ως σαρκοφόρος Χριστός, για να βρει και σώσει τον ‘χαμένο’ άνθρωπο! Ακολούθως, η Νηπτική πνευματικότητα της Ορθόδοξης Πίστης, αναλαμβάνει να θεραπεύσει πνευματικά κάθε Χριστολάτριδα ψυχή, ως ένα θεραπευτικό -όχι θρησκειακό!- σύστημα, που επί είκοσι αιώνες τώρα, κουράρει και θεραπεύει εμπαθείς ψυχές μέσα στο ‘ψυχιατρείο’ της Εκκλησίας, για να εποικίσουν την… «εντός ημών Βασιλεία του Θεού» (Λουκ. 17, 21)! Με την Νηπτική-Φιλοκαλική ‘παιδεία’ της ψυχής, οι άνθρωποι θεραπευόμαστε από όλα τα ψυχοπαθολογικά συμπλέγματα της μεταπτωτικής μας φύσεως, που μας κρατούν σε ομηρία δαιμονικής αιχμαλωσίας, κι’ αρχίζουμε να ζούμε στην «ελευθερία των τέκνων του Θεού» [ 9 ], απ’ αυτόν τον πρόσκαιρο βίο.
Αφορμή για την κατάθεση των πτωχών αυτών σκέψεων, έλαβα από ένα πλούσιο κείμενο ‘νηπτικής αυτογνωσίας’ – «Προσευχή της ψυχής μπροστά στον Εσταυρωμένο» – του μακαριστού Γέροντος Ευσεβίου Βίττη (+ 2009), πρώην ασκητού στην ‘Φαιά Πέτρα’ του Σιδηροκάστρου. Παραθέτοντας το ‘Φιλοκαλικό’ τούτο δείπνο Νηπτικού προβληματισμού, που μας ‘παρασκεύασε’ ο θεοφόρος ασκητής, προσφέρω κυρίως στη δική μου νηστική ψυχή, αλλά και στις ψυχές των απανταχού της γης ‘συνδαιτυμόνων’ αυτής της ‘φιλοκαλικής’ συνεστίασης, εναύσματα ‘ψυχαναλυτικού’ προβληματισμού, που μπορούν να βοηθήσουν την ψυχή στην έξοδό της από τον σκοτεινό λαβύρινθο του ΕΓΩ… στο ευρύχωρο και ευάερο ‘ξέφωτο’ της εν Χριστώ πνευματικής αρμονίας…!
Πόθοι εμπαθείς (…) μας βασανίζουν επιθυμητικά… και φόβοι επαχθείς (…) μας ‘στοιχειώνουν’ τρομοκρατικά, καθιστώντας την ψυχή μας άρρωστη, από αφανείς ‘πληγές’ μέσα της, ν’ αναζητά απελπισμένα μικρή παρηγοριά…! Μια διαρκής ‘κατάσταση έκτακτης ανάγκης’ της τραγικής ψυχής μας, όπου το συνειδησιακό ‘μαρτύριό’ της αποσιωπάται ενοχικά, αλλά κι’ αποκρύπτεται συμπλεγματικά… αν και βιώνεται τραυματικά και πολυώδυνα, στα σκοτεινά της βάθη! Κι’ ενώ η ‘βεβαρυμένη’ ψυχή μας αισθάνεται ‘ενοχικά’ -με ή χωρίς συγκεκριμένη συνειδησιακή επιβάρυνση- [ 10 ], αναρωτιόμαστε ‘γιατί’ και ‘πώς’ δημιουργούνται μέσα μας συμπλεγματικά εμπόδια, που διακόπτουν την ‘επικοινωνία’ του νου με την καρδιά μας… αλλά και την κοινωνία της καρδιάς μας με τον ζώντα Θεό, ο Οποίος την ζητά [ 11 ] και προσδοκά να Του την προσφέρουμε… ως προσφιλή σ’ Εκείνον, ‘θρόνο’ της Βασιλείας Του!
Ο Όσιος Ασκητής της ‘Φαιάς Πέτρας’, μελετώντας Νηπτικά -μέσα από την ποιμαντική καθοδήγηση πολλών ψυχών- την καρδιά του μεταπτωτικού ανθρώπου, διέγνωσε εντός της εμπαθείς επιθυμίες… που, αν παραμεληθούν θεραπευτικά, τείνουν να εξελιχθούν σε αιτίες νεύρωσης…! Γι’ αυτό, πρέπει να τύχουν επιμελούς θεραπευτικής αγωγής… πριν προλάβουν ν’ αλλοιώσουν την ψυχική ακεραιότητα του ανθρώπου. Η επιθυμία να μας αγαπούν… να μας εκτιμούν… να μας επαινούν… να μας προτιμούν… να μας συμβουλεύονται… να μας επιδοκιμάζουν… να μας φροντίζουν… να μας ενθυμούνται…, μία και μόνη ‘γενεσιουργό αιτία’ έχει: τον εωσφορικό Εγωισμό, που ενσωματώθηκε στην ανθρώπινη φύση… και συνιστά, πλέον, την ‘αχίλλειο πτέρνα’ μας!…
Θεωρώντας τους άλλους ως οφειλέτες… ‘δορυφόρους’ του ΕΓΩ μας, δεν μπορούμε παρά να επιζητούμε ‘δικαιωματικά’ (ενίοτε κι’ απαιτητικά…) εκ μέρους τους, αδιάκοπες και πληθωρικές ενδείξεις: αγάπης, εκτίμησης, τιμής, σεβασμού, προτίμησης, επιδοκιμασίας, εμπιστοσύνης, υπηρετικής φροντίδας και ‘αυτονόητης’ ενθύμησης…! Παραλογιζόμαστε εγωιστικά ότι ‘μας αξίζει’ νά΄μαστε ο ‘άξονας’ γύρω από τον οποίο ‘οφείλει’ να περιστρέφεται… όλο το σύμπαν! Οποία διαστροφή… Κι’ αν ο πάνσοφος Κύριός μας δεν είχε προνοήσει να δηλώσει, προ της Σταυρικής Θυσίας Του, ότι «ο υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι!» (Μάρκ. 10, 44), ώστε να ελεγχόμαστε ηθικά από την Θεϊκή Του Ταπείνωση… θα παραμέναμε τελείως αθεράπευτοι!
Ο θεοφόρος Ασκητής της ‘Φαιάς Πέτρας’, μελετώντας το ψυχοπαθολογικό υπόβαθρο του σύγχρονου (μεταπτωτικού) ανθρώπου… διέγνωσε, εκτός από ‘νευρωσικές’ επιθυμίες, και ‘νευρωσικές’ φοβίες… που, και πάλι, περί το ΕΓΩ περιστρέφονται! Τα εγωπαθητικά ‘συμπλέγματα’ της ψυχής μας πρέπει να τύχουν άμεσης πνευματικής επιμέλειας! Η μόνη θεραπευτική αγωγή που μπορεί να τα θεραπεύσει, είναι η μετοχή μας στα ιαματικά ενεργήματα της Θείας Χάριτος, που μας προσφέρονται μέσω των ζωοποιών Μυστηρίων της Εκκλησίας, πάντα σε συνάρτηση με τον προσωπικό μας πνευματικό αγώνα της εν Χριστώ ζωής. Άλλως, τα νευρωσικά συμπλέγματα μετεξελίσσονται σε ψυχωσικά…! Ας αναλογιστούμε: πώς θά΄ταν η ζωή μας, αν έλειπαν απ’ αυτή τα φωτεινά πνεύματα των Νηπτικών Πατέρων και Μητέρων μας, που μας φωτίζουν τα σκοτάδια… και ‘αλλιεύουν’ στον βυθό των ψυχών μας τις συμπλεγματικές αιτίες των ‘σχιζοειδών’ μας παθολογιών…;!
Η ψυχή μας είναι ‘θεοσυγγενής’ ως προς την οντολογική της προέλευση, ‘θεοστρεφής’ ως προς τον υπαρξιακό της προσανατολισμό και ‘θεοειδής’ ως προς τον τελεολογικό προορισμό της. Ώστε, η αποσύνδεση κι’ απομάκρυνσή μας από τον Θεό, συνεπάγεται -κατά φυσική νομοτέλεια- μία γενικευμένη διασάλευση και κατάρρευση κάθε προϋπάρχουσας αρμονίας, στη λειτουργία (αυτόνομη ή συνεργασιακή) του νου, της καρδιάς και των αισθήσεών μας! Όλα, μετά την… ‘αυτοκτονική’ επιλογή μας, ν’ αποξενωθούμε από τον Θεό, αρνούνται πλέον να λειτουργήσουν φυσιολογικά κι’ αρμονικά… και η ψυχή μας γκρεμίζεται σ’ ένα σκοτεινό βάραθρο καταθλιπτικής απόγνωσης… απ’ όπου κανείς -εκτός του Θεού- δεν μπορεί, πια, να την ανασύρει στο άδυτο Φως της εν Χριστώ ελπίδας… και στην αιώνια λιακάδα της ένθεης χαράς…!
Στις νευρωτικές καταστάσεις που ακολουθούν, μετά την απομάκρυνση της ψυχής από τον Θεό, αναδύονται (και) σκοτεινά συναισθήματα φοβικών ‘προσδοκιών’ μας από τους άλλους. Η (μεταπτωτικά άρρωστη) ψυχή μας, αδυνατεί ν’ αντιληφθεί, ότι -υπό την προϋπόθεση της δικής μας ψυχικής θεραπείας και ένθεης μεταμόρφωσης- οι ‘άλλοι’, μέσω της εν Θεώ Αγάπης, γίνονται αυτομάτως… «ο παράδεισός μας»! [ 12 ] Αντίθετα, όταν η φτωχή ψυχή μας κυριαρχείται από πάθη αθεράπευτα, αισθάνεται, πως: «οι άλλοι… είναι η κόλασή μας!» – όπως διατείνεται ο άθεος υπαρξισμός. Έτσι, αντί μιας παραδείσιας χαράς, από την ένθεη αγαπητική αλληλο-περιχώρηση… η ψυχή υποθάλπει αρρωστημένα συμπλεγματικές υποθετικές φοβίες, που της ‘εμπνέουν’ οι ‘άλλοι’ δηλητηριάζοντας καχύποπτα τα συναισθήματά της!…
Ο μεταπτωτικός άνθρωπος, έχοντας εξέλθει και απομακρυνθεί από τον ‘παράδεισο’ της σχέσης με τον Θεό… έχει ξεχάσει, πλέον, την ψυχο/σωματική τέλεια υγεία και αρμονία που απολάμβανε κάποτε, ενόσω ζούσε μέσα στην άσυλη αγκαλιά του Πλαστουργού του! Ο μεταπτωτικός κόσμος -έξω από τον ‘παράδεισο’ της Θεϊκής συνάφειας- που τον υποδέχτηκε ως έκπτωτο βασιλιά και θλιβερό μετανάστη… του επιφύλαξε μύριες όσες πνευματικές παθολογίες και ψυχο/σωματικά ‘αυτοάνοσα’ (…), που δεν μπορεί να ‘σηκώσει κεφάλι’ από τις συνεχείς ταλαιπωρίες και σκληρές δοκιμασίες της μεταπτωτικής φύσεως! Νοσταλγεί με οδυνηρή μεταμέλεια το αγαθό της ψυχο/σωματικής αρμονίας -πάνω απ’ όλα… και μαζί μ’ όλα τ’ άλλα αγαθά- που απολάμβανε πριν… και στερείται τώρα, ζώντας στην εξορία της μεταπτωτικής ξενητειάς… με την ελπίδα της επιστροφής και αποκατάστασης στην προπτωτική πατρίδα…!
Η υποδοχή-ένταξη-φιλοξενία μας (ως εκπτώτων της προπτωτικής ζωής, και νυν μεταναστών του μεταπτωτικού κόσμου…) στις ‘προσφυγικές δομές’ της μεταπτωτικής ξενητειάς… μας δίδαξε-διδάσκει άλλους τρόπους ζωής και συμπεριφοράς. Μαθητεύουμε συστηματικά -από τη βρεφική μας ηλικία- σε μια κουλτούρα ‘εγωπαθητική’, ώστε να θεωρούμε ότι… ‘δεν μας αξίζει’ να μας ταπεινώνουν, να μας προσβάλουν, να μας αδικούν, να μας περιφρονούν, να μας αμφισβητούν, να μας συκοφαντούν, να μας απορρίπτουν και να μας λησμονούν…! Αντ’ αυτών, μαθαίνουμε να διεκδικούμε ανθρωπάρεσκα [ 13 ] από τους άλλους, εκείνα που ‘αξίζουμε’: πληθωρικές εκδηλώσεις αγάπης, εκτίμησης, θαυμασμού, επιδοκιμασίας, υπηρετικής φροντίδας, ενθύμησης… στα οποία μας κατευθύνει ο άθεος αυτός κόσμος, χαϊδεύοντας τα πάθη μας!
«Πώς δύνασθε πιστεύσαι εις Εμέ… δόξαν παρ’ αλλήλων λαμβάνοντες, και την δόξαν την παρά του μόνου Θεού ου ζητείτε…;!» (Ιωάν. 5, 44)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Πώς μπορείτε να πιστέψετε σ’ Εμένα… που είμαι ταπεινός και σας καλώ σε ταπεινότητα, ενώ επιζητείτε κενόδοξα την ανθρωπάρεσκη ‘αναγνώριση’ εκ μέρους των άλλων, κι’ αφήνετε περιφρονητικά ‘αζήτητη’ την όντως δόξα του Θεού…;!
Έχοντας υποστεί τον ‘οδοστρωτήρα’ της μεταπτωτικής εκπαίδευσης (…), οφείλουμε νομοταγώς υπακοή στο άθεο σύστημα ‘εγωπαθητικής’ αντίληψης, κατανόησης και συμπεριφοράς, του μεταπτωτικού κόσμου. Αν θελήσουμε να παρεκκλίνουμε από την ‘ευθεία’ του μεταπτωτικού ‘κανόνα’, και σκεφτούμε… ‘προπτωτικά’ (δηλ. ανυπερήφανα και ταπεινά… όπως ακριβώς μας δίδαξε ο ανυπερήφανος και ταπεινός Θεός μας!), βλέπουμε κατάπληκτοι την διάθεση της ψυχής μας ν’ αλλάζει δραστικά! Γιατί, αγκαλιάζοντας με ταπεινότητα τα ενάντια των ψυχοπαθολογικών διεκδικήσεών μας από τους άλλους, αμέσως ανατρέπεται στο μυαλό μας η ‘μεγάλη ιδέα’ που έχουμε για το ΕΓΩ μας… και γαληνεύουμε γλυκά, μέσα σε μια θεραπευτική συντριβή του εγωισμού μας! Ύστερ’ απ’ αυτό… αρχίζουμε να διακρίνουμε το θαύμα που διενεργεί η Θεία Χάρη, μέσα απ’ την ψυχοθεραπευτική διεργασία της ταπεινοφροσύνης, στην ένθεη πρόσληψη της οποίας έγκειται η εντελής ‘ψυχοθεραπεία’ μας!
Οι Σωτήριες και θεραπευτικές κάθε πάθους, Εντολές του Θεού προς εμάς τα λογικά Του πλάσματα, ενεργούνται μέσα σ’ ένα ψυχο/νοητικό πλαίσιο ιδιάζοντος ‘αγαπητικού φόβου’: «Κύριον τον Θεόν σου φοβηθήσει και Αυτώ μόνω λατρεύσεις…» (Δευτ. 6, 13)! Γιατί, «Αγαπώντας εν φόβω» τον Κτίστη μας και «φοβούμενοι εν αγάπη» Αυτόν και μόνο, απελευθερωνόμαστε από κάθε εμπαθή έλξη και φόβο προς την κτίση και τα κτίσματα! Αντίθετα, όταν αρνούμαστε ν’ αγαπήσουμε τον Κτίστη μας με τον απόλυτο [ 14 ] τρόπο που Εκείνος μας το ζητά, γινόμαστε… θλιβεροί ‘ζητιάνοι’ της αγάπης των (λογικών και αλόγων) κτισμάτων Του! Παρόμοια, όταν αρνούμαστε να «φοβηθούμε εν αγάπη» τον ΕΝΑ Πλάστη-Θεό μας, αρχίζουμε να φοβόμαστε ΟΛΑ τα πλάσματά Του (λογικά και άλογα), που μας περιστοιχίζουν!
Η ζητούμενη ‘ανάπαυση της ψυχής’ (ένας ειρηναίος κατευνασμός εντός μας…) είναι ένα ‘αγαθό’ πολύτιμο, που αρχίζει να βιώνεται ευφρόσυνα και απολαυστικά όταν αντιληφθούμε σημασιολογικά… και σπεύσουμε αμέσως ν’ ‘αντιγράψουμε’ βιωματικά, τον ‘αυτοπροσδιοριστικό’ λόγο του Κυρίου μας: «Πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία…»! [ 15 ] Κάθε λογής σκέψη-λέξη-πράξη (από εμάς προς εμάς… ή από τους άλλους προς εμάς), η οποία ταπεινώνει το φρόνημα του νου μας… και αφρατεύει το ‘έδαφος’ της καρδιάς μας, καθιστώντας μας ευάρεστα ‘δεκτικούς’ της θεραπευτικής ενέργειας της Θείας Χάριτος, μεταμορφώνει ολόκληρη την ψυχο/σωματική μας ύπαρξη σ’ ένα ‘θέατρο’ θαυμαστών ‘αλλοιώσεων’ του Παρακλήτου Πνεύματος!…
Οι «Εντολές» του Θεού δεν είναι ξένες προς την πνευματική μας φύση. Το Ευαγγέλιο του Χριστού, είν’ εναρμονισμένο απόλυτα με την προπτωτική (όχι, όμως, και με την μεταπτωτική…) κατάσταση του ανθρώπου. Η Αγάπη του Ουράνιου Πατέρα νομοθέτησε ‘κανόνες’ βίου τέτοιους, που διασφαλίζουν την τελειότητα μιας ζωής βιούμενης μέσα σε ένθεες προδιαγραφές! Δεν μας δόθηκαν οι «Εντολές» Του για να ‘αιχμαλωτίσουν’ την ελευθερία μας στην ‘δουλική’ υποχρέωση μιας αναγκαστικής συμμόρφωσης σε ‘συμπεριφορικούς κανόνες’, που βρίσκονται έξω από την ‘θεοσυγγενή’ μας φύση. Μας δόθηκαν ως ‘προδιαγραφές λειτουργίας’, η πιστή εφαρμογή των οποίων θα μας χάριζε υπαρξιακή ελευθεριότητα και λειτουργική τελειότητα… αφήνοντάς μας να ζήσουμε αιώνια χαρούμενοι στην «ελευθερία των τέκνων του Θεού»!
Η συμπλεγματικότητα της ψυχής… και η νοσηρότητα της ανθρώπινης φύσης, εμφανίστηκαν μεταπτωτικά -μετά την αποξένωση του ανθρώπου από τον Θεό-, ως τέλεια ανατροπή κάθε «θεοειδούς αρμονίας» που στόλιζε, πριν από την πτώση, το ανθρώπινο πρόσωπο! Ο άνθρωπος επέλεξε ανόητα να ‘ζήσει’ έξω από τις ‘θεοειδείς’ προδιαγραφές της Θεο-πλαστουργικής του φύσεως… θεωρώντας ότι, η αποσύνδεση και αυτονόμησή του από τον Θεό -την ανεξάντλητη Πηγή της ζωής, της χαράς και της υγείας- είναι τάχα προϋπόθεση για τη νομιζόμενη δήθεν ‘ευτυχία’ του. Η απομάκρυνση, όμως, από το ‘θεοσυγγενές’ Αρχέτυπό μας… κατέδειξε το τραγικό λάθος μιας ‘απόφασης’ που παρέσυρε στο σκοτεινό βυθό όλη την λογική κι’ άλογη κτίση!
Ο Ζων Θεός μας δεν ‘έχει’ ζωή… είναι ΖΩΗ, και μάλιστα Πηγή Ζωής! Δεν ‘έχει’ αγάπη… είναι ΑΓΑΠΗ, και μάλιστα Παναγάπη Εσταυρωμένη! Δεν ‘έχει’ δύναμη… είναι ΔΥΝΑΜΗ, και μάλιστα Παντοδυναμία! Δεν ‘έχει’ φως… είναι ΦΩΣ, και μάλιστα Φως ανέσπερο! Δεν ‘έχει’ δικαιοσύνη… είναι ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, και μάλιστα Ήλιος Δικαιοσύνης παντοτινός και άδυτος! Αν, λοιπόν, ο άνθρωπος επιλέξει ευφυώς να παραμείνει ως ‘κλήμα’ ενωμένος με τη ‘Μάννα-Κληματαριά’… μπορεί να ζήσει αιώνια, απ’ τους αστείρευτους και ζωογόνους χυμούς της! Αν, όμως, επιλέξει ν’ αποκοπεί απ’ την Άμπελο, για να ‘χαρεί’ την ‘αυτονομία’ του… ατύχησε: γιατί, το αποκομμένο κλήμα το αναμένει η ξηρασία, η αποκομιδή κι’ η καύση, μαζί με τα ξερόκλαδα… [ 16 ]
Ένας Αθωνίτης ΚΑΚΟγηρος…
από το Άγιο Βουνό των ΚΑΛΟγήρων.
—————————————————
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[ 1 ] Η μοναδικότητα της Φιλοκαλικής ‘εμπειρικής θεογνωσίας’ (…) της Ορθόδοξης Ανατολής, είναι τόσο θεραπευτική όλων των ψυχοπαθολογιών της ανθρώπινης φύσης… ώστε να ομολογείται ευθαρσώς από εκπροσώπους της Ψυχικής Υγείας (που συμβαίνει να είναι συνάμα και ταπεινοί Χριστολάτρες!) ότι: Στο α΄ τέταρτο του 21ού αιώνα, με την Χάρη του Θεού, η ψυχοθεραπεία των ανθρώπων γίνεται σήμερα ασύγκριτα πιο αποτελεσματική από πριν, με την υιοθέτηση επιτυχών ‘θεραπευτικών μοντέλων’ από την διδασκαλία των Αγίων Παϊσίου και Πορφυρίου, ο ‘θεραπευτικός’ λόγος των οποίων έδωσε ‘άλλον αέρα’ κι’ άλλη ώθηση στην ίαση των ψυχο/νοητικών ασθενειών…!
——————————————
[ 2 ] Η έκπτωση των Προπατόρων από το ύψος της Αγάπης του Θεού… επιφύλαξε στους δυστυχείς απογόνους της ανθρωπότητας μία μεταπτωτική παραμόρφωση της ανθρωπολογικής τους φύσεως, ολότελα ασύλληπτη… δηλ. τέτοιας παραμορφωτικής διαφοροποίησης, που κατέστησε ασύγκριτα μεγέθη και ποιότητες, τα όντα ΠΡΙΝ από την Πτώση… και ΜΕΤΑ απ’ αυτήν…!
——————————————
[ 3 ] Μέχρι να επιτρέψουμε -αυτοπροαίρετα- να ‘κατεβεί’ εντός μας το Άκτιστο Φως του Παναγίου Πνεύματος, και να φωτίσει τα πυκνά σκοτάδια του προσωπικού μας Άδη…, μια ‘σκοτεινιά θανάτου’ καταλαμβάνει όλη την ανθρώπινη ψυχή… δουλώνοντας ολόκληρο τον εσωτερικό μας κόσμο σε μια βασανιστική αιχμαλωσία σκοτεινών κακοποιών ‘δυνάμεων κατοχής’…!
«Εάν γαρ και πορευθώ εν μέσω σκιάς θανάτου… ου φοβηθήσομαι κακά, ότι Συ (Κύριε) μετ’ εμού ει…» (ψαλμ. 22, 4)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ακόμα κι’ αν βαδίσω μέσα σε σκοτεινά μονοπάτια θανάτου, δεν θα φοβηθώ μήπως συναντήσω αναπάντεχα κακά… γιατί Εσύ, Κύριε, είσαι μαζί μου…
——————————————
[ 4 ] «Ουδεμίαν έσχηκεν άνεσιν η σαρξ ημών, αλλ’ εν παντί θλιβόμενοι… Έξωθεν μάχαι, έσωθεν φόβοι… Αλλ’ ο παρακαλών τους ταπεινούς (Θεός) παρεκάλεσεν ημάς…» (Β΄ Κορ. 7, 5-6)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Δεν βρήκαμε καμμιά σωματική ανάπαυση και ηρεμία, αλλά τα πάντα μας επιφυλάσσουν θλίψη… Απ’ έξω μάχες, από μέσα μας φόβοι… Όμως, Εκείνος που παρηγορεί τους ταπεινούς, παρηγόρησε κι’ εμάς…
——————————————
[ 5 ] Ζώντας κανείς ‘Ευαγγελικά’, δηλαδή εφαρμόζοντας πιστά στη ζωή του τις Ευαγγελικές Εντολές του Χριστού, κατά κανόνα απολαμβάνει δωρεάν, χωρίς να προσπαθεί γι’ αυτό ιδιαίτερα, ένα υψηλό επίπεδο ψυχοσωματικής υγείας και μακροημέρευσης, που δεν διασαλεύεται από κανέναν άγριο άνεμο, ακόμα κι’ αν τυχόν παραχωρήσει ο Αθλοθέτης Χριστός, για λόγους Άθλησης πνευματικής (εν υπομονή…), να επέλθουν στον Αγωνιστή της ευσεβείας ορισμένες δοκιμασίες… για να πιστοποιηθεί η Πνευματική του αφοσίωση…!
——————————————
[ 6 ] «Εν τω Φωτί Σου, Κύριε, οψόμεθα Φως…» (Στίχος από την Δοξολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Κύριε, μόνο μέσα στο άκτιστο απαύγασμα της Θεογνωσίας Σου… θα μπορέσουμε να δούμε το φως της κτιστής μας ‘αυτογνωσίας’…!
——————————————
[ 7 ] «Βλέπομεν άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον… Άρτι γινώσκω εκ μέρους, τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην.…» (Α΄ Κορινθ. 13, 12)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Τώρα βλέπουμε σαν μέσα σε καθρέπτη και μάλιστα θαμπά, τότε όμως θα βλέπουμε αλλήλους ‘πρόσωπο προς πρόσωπο’. Τώρα γνωρίζω την αλήθεια για τον Θεό αποσπασματικά, αλλά τότε θα αποκτήσω πλήρη επίγνωση για Εκείνον… ακριβώς όπως Εκείνος γνωρίζει εμένα τέλεια…!
——————————————
[ 8 ] Ως ‘νόσο της θρησκείας’ (…) διδάσκει θεόπνευστα -ο μακαριστός π. Ιωάννης Ρωμανίδης- την νοσηρή αγωνία κι’ αρρωστημένη προσπάθεια των ανθρώπων, για επιδίωξη και κατοχύρωση’ τόσο μιας εγκόσμιας… όσο και μιας υπερκόσμιας ευδαιμονίας (παραδείσου), που προσβλέπει κυρίως (ή και αποκλειστικά) στα… αγαθά του Θεού, και όχι στον ίδιο τον ζώντα Θεό και την προσωπική σχέση αλληλο-περιχώρησης κι’ αλληλο-επίδρασης μαζί Του!
——————————————
[ 9 ] Η «ελευθερία της δόξης των τέκνων του Θεού…» (Ρωμ. 8, 22) είναι μια κατάσταση ένθεης ύπαρξης, πέρα από κάθε λεκτική περιγραφή… όπου έχει μεν προσκληθεί όλη η ανθρωπότητα σύνολης της επίγειας ιστορίας, αλλ’ έχουν εισέλθει μόνο οι Άγιοι του Θεού, ενώ συνεχίζουν να εισέρχονται πολλοί συνάνθρωποί μας από κάθε γωνιά της γης και από κάθε φυλή του κόσμου!
——————————————
[ 10 ] «Ουδέν εμαυτώ σύνοιδα… αλλ’ ουκ εν τούτω δεδικαίωμαι!…» (Α΄ Κορ. 4, 14).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Δεν βλέπω στη συνείδησή μου να με κατηγορεί για κάτι… αλλ’ αυτό δεν με δικαιώνει απαραίτητα, γιατί οπωσδήποτε κάπου/κάποτε έχω στεναχωρήσει τον Θεό, κι’ απλά δεν το θυμάμαι… ώστε να ελέγχομαι!
——————————————
[ 11 ] Η κατ’ εξοχήν ‘σχέση’ που επιθυμεί ο Άπειρος Θεός και Δημιουργός προς τα λογικά Του πλάσματα, είναι δια-καρδιακή: ‘καρδίας προς καρδίαν’…!
«Δός Μοι, υιέ Μου, σην καρδίαν…!» (Παροιμίαι Σολομώντος: 23, 26).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Παιδί μου, δώσ’ μου την καρδιά σου… Αυτήν επιθυμώ!
«Ο λαός ούτος, τοις χείλεσι Με τιμά… η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ’ Εμού!…» (Μάρκ. 7, 33)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Αυτός ο λαός, μόνο με τα χείλη Με τιμά… ενώ η καρδιά του είναι αποκομμένη κι’ απομακρυσμένη από Μένα…!
——————————————
[ 12 ] «Είδες τον αδελφόν σου; Είδες Κύριον τον Θεόν σου!…» (Γεροντικό των Οσίων Πατέρων της Ερήμου)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Αντικρύζοντας τον συνάνθρωπό σου… βλέπεις στο πρόσωπό του την «κατ’ εικόνα Θεού» πλαστουργημένη, ‘θεοειδή’ ψυχή του, ακόμα κι’ αν/όταν αυτή είναι -τυχόν- μολυσμένη από ανεξομολόγητα αμαρτήματα!…
——————————————
[ 13 ] «Ει γαρ έτι ανθρώποις ήρεσκον… Χριστού δούλος ουκ αν ήμην!…» (Γαλ. 1, 10)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Αν ακόμα πάσχιζα να είμαι αρεστός στους ανθρώπους… δεν θα ήμουν δούλος Χριστού και λάτρης Θεού!…
——————————————
[ 14 ] «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου, εξ όλης της καρδίας σου… και εξ όλης της ψυχής σου… και εξ όλης της διανοίας σου… και εξ όλης της ισχύος σου…» (Μάρκ. 12, 30)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Αγκάλιασε απολύτως Ερωτικά τον Θεό και Κύριό σου, με όλη την ρωμαλεότητα της καρδιάς σου… της ψυχής σου… της διανοίας σου… της αγαπητικής ισχύος σου, ώστε νά΄ναι Αυτός Μόνος ‘Αφέντης της καρδιάς’ σου!
——————————————
[ 15 ] «Μάθετε απ’ Εμού, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία… και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς ημών!» (Ματθ. 11, 29).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Γνωρίστε από Μένα τον Ίδιο, ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά… κι’ αν θελήσετε να σχετισθείτε μαζί Μου θα βρείτε μεγάλη ανάπαυση μέσα στις ψυχές σας…
——————————————
[ 16 ] «Εγώ ειμί η Άμπελος η αληθινή… μείνατε εν Εμοί καγώ εν υμίν. Καθώς το κλήμα ου δύναται καρπόν φέρειν αφ’ εαυτού, εάν μη μείνη εν τη αμπέλω, ούτως ουδέ υμείς, εάν μη εν Εμοί μείνητε. Εγώ ειμί η Άμπελος, υμείς τα κλήματα. Ο μένων εν Εμοί καγώ εν αυτώ, ούτος φέρει καρπόν πολύν. Εάν μη τις μείνει εν Εμοί, εβλήθη έξω ως το κλήμα και εξηράνθη, και συνάγουσιν αυτά και εις το πυρ βάλουσι και καίεται…» (Ιωάν. 15, 1-6)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Εγώ είμαι η αληθινή Κληματαριά… μείνετε ως κλήματα σ’ Εμένα, κι’ Εγώ θα μείνω μ’ εσάς. Όπως ακριβώς το κλήμα δεν μπορεί να καρποφορήσει μόνο του, αν δεν παραμείνει ενωμένο με την Κληματαριά, έτσι ούτε κι’ εσείς δεν θα μπορέσετε, αν δεν μείνετε ενωμένοι μαζί Μου. Εγώ είμαι η Κληματαριά κι’ εσείς τα κλήματα. Εκείνος που μένει σ’ Εμένα κι’ Εγώ σ’ εκείνον, αυτός καρποφορεί πολύ. Αν κάποιος δεν μείνει μαζί Μου, αλλ’ απομακρυνθεί σαν το αποκομμένο κλήμα, αναγκαστικά ξεραίνεται και το μαζεύουν ως άχρηστο ξερόκλαδο, και το ρίχνουν στη φωτιά για να καεί…
