«Ότε ήμην νήπιον, ως νήπιον εφρόνουν και ως νήπιον έλάλουν… Ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα του νηπίου…» (Α΄ Κορ. 13, 11)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Όταν ήμουν νήπιο, σκεφτόμουν και μιλούσα σαν παιδί της ηλικίας μου. Αλλ’ όταν μεγάλωσα έπαψα να σκέφτομαι νηπιακά…
Η εύλογη σκέψη, ότι: κάθε ζώο που πατεί στο έδαφος μπορεί να κινείται αυτόνομα και ανεξάρτητα από το υποπόδιό του (Γη) και το περιβάλλον του (Ατμόσφαιρα), έχει λογική βάση ‘προφανούς’ ρεαλισμού. Είναι, όμως, έτσι…;! Η περιστροφή της Γης είναι ‘μοναχικός’ ή ‘συντροφικός’ χορός… (με… ή χωρίς την Ατμόσφαιρα… και ό,τι υπάρχει μέσα σ’ αυτή) στις ‘πιρουέτες’ γύρω απ’ τον άξονά της, όπως και γύρω απ’ τον Ήλιο;! Μπορεί η Γη να κινηθεί άσχετα κι’ ανεξάρτητα από το παχύ στρώμα Ατμόσφαιρας που την περιβάλλει…;!
Κάποτε, όταν ακόμα ήμουν «παιδίον τη κακία…!» [ 1 ] σκεφτόμουν, ότι: Αν ο Θεός με είχε φτιάξει, αντί ανθρώπου, κολιμπρί… [ 2 ] ώστε να μπορώ να φτερουγίζω στον αέρα ακίνητα (σε μετέωρη αιώρηση), θά’μουν ελεύθερος από την αναγκαιότητα να περιστρέφομαι μαζί με τη Γη! Αφού, αιωρούμενος στον αέρα μετέωρος… δεν θα πατούσα επάνω στη Γη, θεωρούσα πως δεν θα χρειαζόταν να κινούμαι αναγκαστικά μαζί της, σε καμιά απ’ τις περιστροφές της: ούτε γύρω απ’ τον εαυτό της… ούτε γύρω απ’ τον Ήλιο… ούτε γύρω απ’ τον ‘σπειροειδή’ μας Γαλαξία…!
Τώρα στα γεράματα, μολονότι έγινα πλέον «παιδίον ταις φρεσί…!» [ 1 ] κατανοώ, ότι: ακόμα κι’ αν ο Θεός με είχε πλάσει κολιμπρί… ώστε να μπορώ να αιωρούμαι στον αέρα ασάλευτα, πάλι θα περιστρεφόμουν μαζί με τη Γη! Επειδή αυτή (λόγω της πανίσχυρης έλξης που ασκεί πάνω σε ό,τι εμπίπτει στη μαγνητική επιρροή της…) παρασύρει στις ξέφρενες ‘πιρουέτες’ της μαζί και την Ατμόσφαιρα, απ’ την οποία περιβάλλεται! Κι’ ακριβώς γι’ αυτό, ενώ περιστρέφεται με ταχύτητα… υπερηχητική (1.670 χλμ/ώρα…) δεν γίνεται αντιληπτή η ιλιγγιώδης περιδίνησή της (με όλα τα όντα -μαζί κι’ εμένα!- επάνω της) μέσα στο, περιστρεφόμενο επίσης, Ηλιακό μας σύστημα… [ 3 ]
Σε ύψος 100 χιλιομέτρων πάνω απ’ την στάθμη των ‘γηίνων’ θαλασσών, μια γεωμετρική επιφάνεια που ονομάζεται «Γραμμή Κάρμαν» (Karman line) οριοθετεί το τέλος της γήινης ατμόσφαιρας, ύστερ’ από την οποία αρχίζει το διάστημα. Ό,τι υπάρχει μέσα στη γήινη ατμόσφαιρα, μέχρι και τη «Γραμμή Κάρμαν», συμπαρασύρεται μαγνητικά από την περιστροφική ταχύτητα της Γης, ώστε όλα να βαίνουν αρμονικά… προς μία κοινή περιστροφική φορά. Αν δεν συνέβαινε αυτό… και η Ατμόσφαιρα εκινείτο ανεξάρτητα από την γήινη περιστροφή, κάθε μορφή ζωής επάνω στη Γη και στην Ατμόσφαιρα που την περιβάλλει, θα εξαφανιζόταν ακαριαία μέσα σε μια εκρηκτική και θανάσιμη ‘τριβή’ αντίθετης φοράς της Γης… προς το Ατμοσφαιρικό της περιβάλλον!…
Η επίγνωση ότι, η Γη περιστρέφεται -μαζί με 100 χλμ ατμοσφαιρικού ‘πάχους’ γύρω της- πρακτικά… ίσως έχει μηδαμινή αξία, αλλά πνευματικά… τεράστια! Γιατί, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε, ότι: όπως η Γη δεν μπορεί να υπάρξει και να κινηθεί ανεξάρτητα από την Ατμόσφαιρά της… έτσι κι’ εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να υπάρξουμε ‘άσχετα’ από τα πάθη μας, που επέχουν θέση ‘ατμόσφαιρας’ στη δική μας υπαρξιακή περιδίνηση! Μια σχέση (αναπόφευκτης) δυναμικής αλληλεπίδρασης, αναπτύσσεται αδιάκοπα μεταξύ των παθών και των ψυχών μας! Σκεφτόμαστε… αποφασίζουμε… κι’ ενεργούμε κάτω απ’ τις ‘βαρυτικές’ επιρροές των παθών μας… δηλαδή της ‘εμπαθούς ατμόσφαιρας’ που περιβάλλει την ψυχο/σωματική μας ύπαρξη!
Οι πλανήτες-δορυφόροι του Ήλιου μας, καθώς περιστρέφονται ο καθένας περί τον άξονά του και συνάμα όλοι μαζί (με διαφορετικές τροχιές) γύρω από τον Ήλιο, συμπαρασύρουν στην περιστροφή τους ΜΑΖΙ και την ‘ατμόσφαιρα’ από την οποία περιβάλλονται. Ομοίως κι’ εμείς οι άνθρωποι, ‘φορώντας’ τις εμπαθείς ροπές της μεταπτωτικής μας φύσεως, μεταφέρουμε παντού, ΜΑΖΙ με τον εαυτό μας… και τα πάθη μας! Γιατί, είναι φύσει αδύνατο να ζήσουμε ‘ερήμην’ αυτών! Όντας, λοιπόν, σε αδιάκοπη υπαρξιακή ‘τροχιά’ μαγνητικής έλξης/απώθησης, τόσο προς/από τον Νοητό Ήλιο της Δικαιοσύνης… όσο και προς/από τα ομοιοπαθή μας, λογικά ανθρώπινα πλάσματα, αλληλεπιδρούμε μαζί τους αρμονικά ή συγκρουσιακά… υπό τις ισχυρές επιρροές των παθών, που ο καθένας μας έχει ‘ενσωματώσει’ στην ψυχο/σωματική του υπόσταση!
«Τίς δώσει μοι πτέρυγας ωσεί περιστεράς… και πετασθήσομαι και καταπαύσω…;!» (ψαλμ. 55, 7)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ποιός μπορεί να μου δώσει φτερά όπως του περιστεριού… για να πετάξω μακριά απ’ ό,τι με εγκλωβίζει και με κουράζει, ώστε να γαληνέψω ελεύθερος από εξωτερικές επιρροές…;!
Στην προ… Χριστού ‘οδύσσειά’ μου, πολλές φορές συνέζησα με τη θλίψη… και ψηλάφησα τα κράσπεδα της απόγνωσης. Κουρασμένος από τις εσώτερες κι’ εξώτερες [ 4 ] ταλαιπωρίες της ύπαρξης, έβλεπα μέσα μου να παλεύουν: η ζωτική ανάγκη να γαληνέψω… με την σφοδρή επιθυμία μου να λυτρωθώ από τα δεσμά των παθών που είχα καλλιεργήσει! Μάλιστα, σε υψηλές ‘τιμές’ ψυχικής οδύνης… αφέθηκα συνειδητά στη ‘φαντασίωση’ να ονειρευτώ: πώς θά’ταν -άραγε- η ζωή μου, αν… δραπέτευα από την ‘φυλακή’ του εαυτού μου, κι’ αν έβγαινα από την τοξική ‘ατμόσφαιρα’ των αμαρτιών μου…;! Πόσο ανάλαφρος θα ένοιωθα… αν, έχοντας απαλαγεί από τις βαρυτικές έλξεις των παθών μου, έσπευδα -έστω, δοκιμαστικά- ν’ ανταποκριθώ στο κάλεσμα [ 5 ] της «Εσταυρωμένης Αγάπης», αποθέτοντας εξομολογητικά όλα τα ‘φορτία’ της ψυχής, κι’ ολάκερης της ύπαρξής μου, μπροστά στα Θεϊκά πόδια…;!
«Δεύτε πρός Με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι… καγώ αναπαύσω υμάς!…» (Ματθ. 11, 28).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Εμπρός, ελάτε σ’ Εμένα… όλοι, όσοι είστε κουρασμένοι από τις αμαρτίες και κατάφορτοι από τα πάθη σας, κι’ Εγώ θα σας αναπαύσω…!
Η αυτονόητη ‘ομηρική’ (ως ομήρου…) υπαγωγή όλης της ύπαρξής μας στα πάθη μας… επηρεάζει καταλυτικά σύνολες τις αισθητηριακές και ψυχο/νοητικές μας λειτουργίες, μέχρι να (αν) θεραπευτούμε -συν Θεώ- απ’ αυτά! Τα πάθη, όταν δεν τύχουν σθεναρής αντίστασης εκ μέρους μας, ώστε με τη Χάρη του Θεού να θεραπευτούν, χρονίζοντας αθεράπευτα… ενσωματώνονται επάνω στην ψυχή μας…! Η δε ‘ενσωμάτωση’ αυτή γίνεται «δευτέρα φύση» (Μέγας Βασίλειος) που ακολουθεί την ψυχή και πέραν του τάφου… με ό,τι αυτό συνεπάγεται (…) στη μεταφυσική διάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης! Εκείνο, όμως, που πρέπει να τύχει προσοχής είναι η… δηλητηριώδης επιρροή των παθών επάνω στην ψυχή μας! Όχι μόνο γιατί η ενέργειά τους καθορίζει αρνητικά την ‘μετά τον τάφο’ ζωή μας… αλλ’ επειδή, προ αυτού, αχρειώνει κι’ αχρηστεύει εντελώς, δηλητηριάζοντας και τον… ‘προ του τάφου’ βίο μας!
Τον ορατό κι’ αόρατο Κόσμο που μας περιβάλλει, μπορούμε να τον ‘δούμε’ και να τον κατανοήσουμε… από τρία διαφορετικά σημεία θέασης, ωσάν από ισάριθμα ‘υψομετρικά’ επίπεδα-θεωρεία: 1) από το ‘Ισόγειο’ των ανθρώπων… όπου εμπίπτουν αυτοί που αμαρτάνουν αλλά και μετανοούν, παλεύοντας με τα πάθη τους (κατάσταση αγώνα και κάθαρσης…), 2) από το ‘Ανώγειο’ του Θεού… όπου ανεβαίνουν αυτοί, που μετά την ανάνηψή τους μετανόησαν και πάλεψαν και νίκησαν τις αμαρτίες και τα πάθη τους (καταστάσεις φωτισμού και δοξασμού…), και 3) από το ‘Υπόγειο’ των δαιμόνων… όπου ανήκουν οι αμετανόητοι για τις αμαρτίες τους και υποταγμένοι αυτοπροαίρετα σε κάθε δαιμονιώδες πάθος, το οποίο λατρεύουν και το θέλουν… αθεράπευτο, για να μην το στερηθούν (κατάσταση δαιμονικής αιχμαλωσίας…)!
Το ‘Ισόγειο’ των ανθρώπων… συνίσταται σε μια ‘γήινη’ πνευματικότητα. Μια κατάσταση αγωνιστικής μετριότητας… κι’ εύτρεπτης μεταβλητότητας, άλλοτε ‘ευκινησίας’ κι’ άλλοτε ‘δυσκινησίας’ (ποτέ, όμως, ακινησίας) προς την αμαρτία…! Στο επίπεδο αυτό, οι άνθρωποι άλλοτε βιώνουν σχετική ηρεμία από τα πάθη, κι’ άλλοτε τρικυμιώδεις εξάρσεις τους! Ζουν μέσα σε ομιχλώδη πνευματική ατμόσφαιρα και δεν έχουν ευκρινή πνευματική αντίληψη του Κόσμου που τους περιβάλλει! Κατανοούν μερικώς τα πνευματικά πράγματα, αλλά δεν μπορούν να ‘δουν’ ευκρινώς ούτε τις ανώτερες ούτε τις κατώτερές τους καταστάσεις. Απολαμβάνουν στιγμές νηφαλιότητας από την πυκνή ‘ομίχλη’ των λογισμών της αμαρτίας, αλλά και υφίστανται συχνά σφοδρές ‘καταιγίδες’ των παθών! Πάντως, παρά τις αδυναμίες και πτώσεις τους, αγωνίζονται εν μετανοία, συμμετέχοντας στη Μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, με ταπεινή αυτοσυνειδησία κι’ ελπίδα μόνο στο θείο έλεος.
Το ‘Υπόγειο’ των δαιμόνων… είναι μια σκοτεινή πνευματική κατάσταση ‘ευκινησίας’ προς την αμαρτία, και δεινής ‘αιχμαλωσίας’ σε πάθη δαιμονικά, μονίμως ενεργούμενα, κι’ ένστικτα σκοτεινά, ακυβέρνητα… [ 6 ] που μένουν αθεράπευτα στις ανθρώπινες ψυχές, εγκυμονώντας τον αιώνιο θάνατο. Στην κατάσταση αυτή οι άνθρωποι ‘δαιμονίζονται’, εφόσον ‘ταυτίζονται’ με τους δαίμονες, τους ‘αντιγράφουν’ και τους ακολουθούν! Είν’ εντελώς αναίσθητοι, ως προς την πνευματική αντίληψη, αδυνατώντας ολότελα να ‘δουν’ και ν’ ‘ακούσουν’ και να ‘οσφρανθούν’ και να ‘γευθούν’ και ν’ ‘αγγίξουν’ ανώτερες πνευματικές καταστάσεις…! Κυρίως δε, αδυνατούν να διακρίνουν και αντιληφθούν την δική τους ελεεινή πνευματική κατάσταση…, γεγονός που ‘εδραιώνει’ την αλαζονεία τους και σκληραίνει την καρδιά τους, ώστε να μη μπορούν να ελκυσθούν σε μετάνοια και ζητήσουν συγχώρηση από τον Θεό!
Το ‘Ανώγειο’ του Θεού… συνιστά μια κατάσταση πνευματική, η οποία υπερβαίνει την ανθρώπινη φύση (το ανθρώπινο ‘Ισόγειο’…). Ενεργείται από τη Θεία Χάρη ακατάπαυστα και διακρίνεται από μια ολόκαρδη αφιέρωση και σταθερή αφοσίωση των ανθρώπων στην Αγάπη του Θεού. Όσοι αξιώνονται ν’ ‘ανεβούν’ στο επίπεδο αυτό, απολαμβάνουν μια απόλυτη ‘ακινησία προς την αμαρτία’ και τέλεια νέκρωση παθών… ήδη απ’ αυτόν τον κόσμο! Έχοντας θεραπευθεί απ’ όλα τα δαιμονικά πάθη και τις φιλαμαρτήμονες ορέξεις της μεταπτωτικής φύσεως… καταυγάζονται από το άκτιστο Φως, δοξάζονται με θεοειδή χαρίσματα… και προγεύονται απ’ αυτό τον κόσμο την Βασιλεία του Θεού! Οι ‘Χριστοφόρες’ αυτές ψυχές, ζώντας αδιάκοπα την Θεομέθεξη και την Θεοκοινωνία (καταστάσεις Φωτισμού και Δοξασμού…) πετούν ως αετοί στο ‘Ανώγειο’ του Θεού… και μπορούν να ‘βλέπουν’ τις άλλες καταστάσεις που αφορούν το ‘Ισόγειο’ των μετανοούντων… και το ‘Υπόγειο’ των αμετανόητων!
Αλλά… ΠΩΣ: από το ‘Ισόγειο’ των ανθρώπων… όπου πρωτοβλέπουμε όλοι το φως της ύπαρξης, πώς γίνεται να καταντούμε στο σκοτεινό ‘Υπόγειο’ των δαιμόνων, των παθών και των ενστίκτων… αντί ν’ ανεβαίνουμε ψηλά, στο πάμφωτο ‘Ανώγειο’ του Θεού…;! Ζώντας μέσα στην πνιγηρή ‘ατμόσφαιρα’ της μεταπτωτικής [ 7 ] ανθρώπινης φύσης, που πάσχει και νοσεί βαριά από ανίατες πνευματικές ασθένειες, η ψυχική θεραπεία είναι ολότελα ανέφικτη! Γιατί, οι πνευματικές αυτές παθολογίες έχουν προσβάλει το ίδιο το «δένδρο της ζωής», έχοντας διαφθείρει τη ‘ρίζα’ του και δηλητηριάσει τους ‘χυμούς’ του! Ώστε, είν’ αδύνατο να παραμείνουμε απαθείς από τις ‘βαρυτικές έλξεις’ της μεταπτωτικά εμπαθούς ανθρώπινης φύσης…, όπως η γήινη Ατμόσφαιρα δεν μπορεί να πάψει να συμπαρασύρεται μαγνητικά στην περιστροφή της Γης, απ’ την εντελώς ακαταγώνιστη έλξη που η τελευταία ασκεί επάνω της!
Ακριβώς γι’ αυτό, επειδή δεν μπορούμε να υπάρξουμε ‘αυτοδύναμα’ ελεύθεροι από τις ‘βαρυτικές έλξεις’ των παθών της άρρωστης ψυχής μας, η οποία ‘ανθέλκει’ την ύπαρξή μας όπως τα βαρίδια στον βυθό της απώλειας… είναι ζωτική μας ανάγκη να ζητήσουμε βοήθεια από τον Μόνο «δυνάμενον σώσαι τας ψυχάς ημών…» (Ιακ. 1, 21)! Την ζωτική αυτή βοήθεια που χρήζει η άρρωστη φύση μας για να θεραπευτεί… την προσφέρει ο Σωτήρας Χριστός μέσα απ’ τα Μυστήρια της Αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας Του. Με δεδομένα τα προηγηθέντα θεμελιώδη Ορθόδοξα Μυστήρια (Βαπτίσματος και Χρίσματος), η άρρωστη φύση μας συμμετέχοντας ανελλιπώς τακτικά [ 8 ] στα υπόλοιπα σωτηριώδη Μυστήρια, της Μετάνοιας (με την Ιερή Εξομολόγηση…) και της Θείας Ευχαριστίας (με την Αγία Κοινωνία…), θεραπεύεται και σώζεται!
Χρειάζεται να ‘ενηλικιωθούμε’ πνευματικά, προκειμένου να μας χαρισθεί από τον Χριστό η αυτογνωσία… που θα μας οδηγήσει στην ετερογνωσία και στην θεογνωσία! Αλλά πώς ‘ενηλικιώνεται’ κανείς, ώστε απ’ τη νηπιότητα… να φτάσει στην πνευματική ωριμότητα…; Πολύ απλά: έχοντας… απελπιστεί εντελώς από τον εαυτό του, κι’ έχοντας παραδεχθεί την «σφοδρή πτώχευση» [ 9 ] της υπαρξιακής αποτυχίας του, ως αποτέλεσμα της απομάκρυνσής του από τον Θεό! Μόνον έτσι θα νοιώσουμε την ανάγκη να Τον αναζητήσουμε… ικετεύοντάς Τον να «προκαταλάβει» [ 9 ] με τους Πατρικούς Του οικτιρμούς την οντολογική μας καταπτώχευση! Κι’ όταν συμβεί αυτό… όταν το φως της επιγνώσεώς Του αυγάσει το σκοτάδι της αγνωσίας μας… τότε οι ψυχές μας ωριμάζουν και σοφίζονται πνευματικά γρήγορα, προς αληθινή Αυτογνωσία, Ετερογνωσία και Θεογνωσία… υπό το Φως της Χάρης του Αγίου Πνεύματος!
Γνωρίζοντας την ‘ελευθεροποιό’ αλήθεια, οπωσδήποτε ‘δραπετεύουμε’ από τη σκοτεινή ‘φυλακή’ της άγνοιας! «Γνώσεσθε την αλήθειαν… και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς!» (Ιωάν. 8, 32) Όμως, επειδή η ‘γνώση της αλήθειας’ είναι αποκαλυπτική μιας πραγματικότητας… που δεν ‘αντέχεται’ πάντα, αν θεαθεί ή ακουστεί απροϋπόθετα, τίθεται το ερώτημα: «Πόση αλήθεια αντέχουμε;»! [ 10 ] Πόσο… ‘έτοιμοι’ είμαστε, πραγματικά, να γνωρίσουμε την προσωπική μας ‘αλήθεια’… αλλά κι’ αυτών που μας περιβάλλουν, χωρίς να κινδυνεύουμε να περιπέσουμε σ’ απόγνωση…;! Ανακαλύπτοντας σοκαριστικά τον ‘δικό μας ξένο’ μέσα μας… αλλά και τους άλλους ‘δικούς μας ξένους’ [ 11 ] γύρω μας… αισθανόμαστε ότι, η αιφνίδια κι’ απροετοίμαστη επίγνωση μιας αλήθειας… πού’μαστε ακόμα ‘ανώριμοι’ να γνωρίσουμε κι’ αποδεχτούμε, μπορεί να μας επιφυλάξει επικίνδυνη διασάλευση και θανάσιμο συγκλονισμό…! [ 12 ]
Ένα πνευματικό μυστήριο περικλείει την ζωή και τον θάνατο σ’ όλο τους το φάσμα, ‘τυλίγοντάς’ τα σε θάμβος μεταφυσικό…! Αυτό κατανοούμε ως «δι’ εσόπτρου εν αινίγματι…» [ 13 ] όταν διοπτεύσουμε τον περιβάλλοντα κόσμο από το ‘φινιστρίνι’ της πίστης στον «Θεό των Πατέρων ημών» ή, ακόμα ευκρινέστερα, όταν τον κατοπτεύουμε από το ‘Ανώγειο’ του Θεού! Μια θέα-διόπτευση αποκαλυπτική… πραγμάτων κι’ αληθειών που μας αφορούν, και θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν τον βίο μας σ’ ένα ‘θέατρο’ θεουργικών θαυμάτων! Μια ‘κατοπτευτική’ αντίληψη του κόσμου, που αγνοούσαμε ως τώρα, ζώντας ανυποψίαστοι στην αχλύ μιας υλιστικής καθημερινότητας… χωρίς ‘θέα’ προς Φως το ανέσπερο… γεγονός που μας απο-πνευματοποιεί! Γιατί -όπως γράφει ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης- «Είναι άλλο να κοιτάζεις νοσταλγικά τον ουρανό από την περίκλειστη αυλή σαν φυλακισμένο κοκόρι… κι’ άλλο να κατοπτεύεις τον κόσμο απ’ τον ουρανό σαν ελεύθερος αετός…»!
Ο υπέροχος Θεός μας, αποκαλύπτεται στο ‘θέατρο’ της ιστορίας και του κόσμου, μέσω ισχυρών υπερ-αισθητών ‘ενδείξεων’… που σκιαγραφούν την παρουσία Του μόλις ‘υπαινικτικά’ (!) αλλά και με θαυμαστή ενάργεια! Ποτέ δεν αποκαλύπτεται ο άπειρος Νους κι’ η παντουργική Αγάπη Του, μέσ’ από αισθητηριακές ‘αποδείξεις’… γιατί, έτσι, θα μας αφαιρούσε το προνόμιο της αυτοπροαίρετης κι’ αισθητηριακά ‘ανεπιβεβαίωτης πίστης’… εξαναγκάζοντάς μας σε μια ανελεύθερη υποταγή στην παντοδυναμία Του, καθυποταγμένη με δουλικότητα στην ‘αποδεικτική δεοντολογία’ ενός αποπνευματοποιημένου ‘επιστημονικού’ ρεαλισμού, που ‘πλειοδοτεί’ στις αισθητηριακές αποδείξεις… και ‘μειοδοτεί’ στην… ανέπαφη ‘ψηλάφηση’ των πνευματικών ενδείξεων…!
Ο επίγειος βίος -είτε το παραδεχόμαστε… είτε όχι- είναι ένα τεράστιο ‘επενδυτικό κεφάλαιο’ (…) που μας προσφέρεται από τον Δημιουργό ως μία, μοναδική στους αιώνες των αιώνων και ανεπανάληπτη, ‘επιχειρηματική ευκαιρία’ η οποία μπορεί να μας αποφέρει κέρδη απροσμέτρητα κι’ αιώνια! Ωστόσο, εμείς οι αφελείς -με πρώτον εμένα- εξοδεύουμε άσκεφτα αυτό το ‘κεφάλαιο’ σε εφήμερες ‘καταναλωτικές’ εκταμιεύσεις ή και ‘μικρεμπορικές’ συναλλαγές, με ‘επενδυτική’ ανωριμότητα: δηλαδή με επιπόλαιη διαχείριση του ‘μικροκοσμικού’ παρόντος… που διακυβεύει ένα μέλλον ‘μακροκοσμικό’…! Γιατί, όπως διδάσκει ο Σωτήρας μας: Είναι αφελές… ν’ ‘ανταλλάσσουμε’ τα άφθαρτα κι’ αιώνια αγαθά της υπερκόσμιας, μεταβιολογικής ζωής… με τα φρούδα ‘ανταλλάγματα’ της εκγόσμιας και βιολογικής τοιαύτης…! [ 14 ]
Πίσω από κάθε εμπαθή ‘ροπή’ του νου και της καρδιάς μας, κρυμμένο επιμελώς ένα πνεύμα πονηρό (δαιμόνιο) λυσσάει ‘ορκισμένο’ ν’ ανακόψει, με κάθε τρόπο, τον δρόμο μας προς τον Χριστό! Προσφιλές του επιτήδευμα να μας… ‘εμπνέει’ αδιάκοπα, λογισμούς εμπαθείς κι’ αισθήματα αμαρτωλά, που ρυπαίνουν κι’ αχρειώνουν πνευματικά την εικόνα του Θεού (ψυχή), γεγονός που πικραίνει και παροργίζει τον Αγαθό και Αγνό Κύριό μας! Ας προσέχουμε να μην ‘αφηνόμαστε’ αναντίδραστα στα υποβαλλόμενα αυτά ‘περιττώματα’ των δαιμόνων! Ας αντιδρούμε σθεναρά, κι’ ας μην αποδεχόμαστε παθητικά την… ‘αφόδευσή’ τους μέσα στο «Άγιο Βήμα» της ψυχής – τον νου και την καρδιά μας! Επειδή, αυτά (νους και καρδιά) έχουν αποκλειστικό προορισμό να καθαρθούν κι΄ευτρεπιστούν… προκειμένου να καταστούν Θρόνος έμψυχος του Αγίου Τριαδικού Θεού μας, Ναός αιώνιος του Παναγίου Πνεύματός Του…!
Το ανωτέρω ‘φλέγον’ θέμα της ‘παθητικής στάσης’ μας (τόσο ως προς τη δαιμονική… ‘αφόδευση’ πνευματικών ‘περιττωμάτων’ -κακών λογισμών και κακών αισθημάτων- μέσα μας, όσο κι’ ως προς τη δική μας αδιαφορία ή και αμέλεια για άμεση αποκομιδή-καθαριότητα των τοξικών και δηλητηριωδών αυτών αποβλήτων, εγείρει σοβαρά θέματα πνευματικής μας υγιεινής! Γιατί, δεν είναι μόνο η (ανεμπόδιστη εκ μέρους μας) συσσωρευτική στοίβαξη των δαιμονικών περιττωμάτων-απορριμμάτων εντός μας. Είναι και η περαιτέρω δική μας αμέλεια για ταχύτατη αποκομιδή τους (μέσω του Μυστηρίου της Μετανοίας κι’ Εξομολογήσεως…) κι’ ασφαλή απόρριψή τους στην ‘χωματερή’ του Θείου Ελέους: στην ευσπλαγχνία της Πατρικής Του συγχωρητικότητας!
Η Πατρική συγκατάβαση και συγχώρηση του Θεού (όταν μετανοούμε αληθινά για τις εμπαθείς συμπεριφορές και τις αμαρτωλές μας πράξεις, που χωρίζουν τις ψυχές μας από την απαθή και αναμάρτητη Αγάπη Του…) είναι δεδομένη και βέβαιη. Ωστόσο, η ευθύνη και η μέριμνα για την έγκαιρη και πλήρη αποκομιδή των ‘πνευματικών απορριμμάτων’ μας στην ‘χωματερή’ του Θεού… (πριν αρχίσουν αυτά ν’ αποσυντίθενται, αναποκόμιστα, και να κακοφορμίζουν… εκλύοντας πνευματική τοξικότητα, που δηλητηριάζει όλον τον ‘υδροφόρο ορίζοντα’ της ύπαρξής μας!) είναι υπόθεση αποκλειστικά μεν δικής μας ευαισθησίας… αυστηρά δε προσωπικής μας υπευθυνότητας…!
Παρά το ότι ο Θεός, ως εύσπλαχνος, αμνηστεύσει την πτωτικότητά μας -όταν βλέπει αληθινή μετάνοια- και μας αντιμετωπίζει με άκρα επιείκεια… συγκαταβατικά και συγχωρητικά, η ‘υγειονομική’ διαχείριση της ζωής μας, δηλ. η φροντίδα αποκομιδής των ‘πνευματικών απορριμμάτων’ μας… και η θεραπευτική επιμέλεια των ‘πνευματικών τραυμάτων’ μας, είναι ευθύνη… αποκλειστικά δική μας! Η αμέλειά μας (από αδιαφορία και ανευθυνότητα) στην αποκομιδή των πνευματικών -όπως και των υλικών- ‘απορριμμάτων’ μας, δεν είναι κάτι που ‘μπορεί να συγχωρηθεί’ ως αδυναμία της φύσεως… αλλά που ‘πρέπει να διορθωθεί και θεραπευτεί’, ως συνειδητή παθολογία… που μπορεί να διακυβεύσει μεγάλη ζημία ή και απώλεια της ψυχής μας!
Στην πνευματική μας ζωή, είναι απόλυτη ανάγκη να φροντίζουμε με υπευθυνότητα την καθαριότητα και το νοικοκυριό της ψυχής μας! Με την συχνή -από καιρού εις καιρόν- αποκομιδή των ‘απορριμμάτων’ της, που διενεργείται με την ιερή Εξομολόγηση μέσα στο Μυστήριο της Μετανοίας. Συνάμα, όμως, πρέπει να επιμεληθούμε και τα ‘χρόνια’ πνευματικά μας νοσήματα (πάθη) που έχουν παραμεληθεί… έχουν επιδεινωθεί… κι’ έχουν κακοφορμίσει… ακόμα κι’ αν, τυχόν, εμείς οι ίδιοι δεν το αντιλαμβανόμαστε! Κι’ επειδή εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε (λόγω πνευματικού σκοτισμού και εμπειρικής απειρίας) να διερευνήσουμε διαγνωστικά τα εσώψυχά μας, είναι ανάγκη να το αναθέσουμε σε έναν θεοφόρο Πνευματικό Ιατρό-Εξομολόγο!
Επειδή τα χρόνια πάθη μας, εγείρουν μέγα θέμα ενδεχόμενης βαρειάς υπονόμευσης της πνευματικής μας υγείας… κι’ οι άρρωστες ψυχές μας έχουν ανάγκη χρόνιας θεραπευτικής αγωγής για να εξυγειανθούν, χρειαζόμαστε επειγόντως, από έμπειρο Πνευματικό, την φωτισμένη γνωμάτευση σε δύο σημεία: α) την διάρκεια που εκτέθηκαν οι πνευματικοί μας πνεύμονες στις τοξικές αναθυμιάσεις [ 15 ] των ψυχικών απορριμμάτων (ανεξομολόγητων αμαρτιών) μας, την αποκομιδή των οποίων καθυστερήσαμε ή παραλείψαμε τελείως να επιμεληθούμε, κι’ έτσι δηλητηριαστήκαμε επικίνδυνα… & β) τον βαθμό τοξικής επιβάρυνσης (δηλητηρίασης) που έχει υποστεί ο ‘υδροφόρος ορίζοντας’ της ψυχής, από τα πνευματικά ‘τοξικά απόβλητα’ μας, πριν αυτά αποκομισθούν κι’ απορριφθούν στη ‘χωματερή’ της Θεϊκής Συγχωρήσεως…!
Στην πνευματική ζωή μας, τα μεν ΛΑΘΗ χρειάζονται συγχώρηση… τα δε ΠΑΘΗ χρήζουν θεραπείας! Τα (όποια) αμαρτητικά ολισθήματά μας στην καθημερινότητα του βίου, και τις αντίστοιχές ενοχές που συσσωρεύουμε στη συνείδησή μας, όταν τα εξομολογούμεθα με μετάνοια και συντριβή σε Ιερέα Πνευματικό, που έχει απ’ τον Θεό την πνευματική εξουσία του «δεσμείν και λύειν αμαρτίας» (Ματθ. 18, 18), συγχωρούνται και παύουν να υφίστανται! Τα πάθη, όμως, που ‘ενσωματώσαμε’ στις ψυχές μας με τις επαναλήψεις των σφαλμάτων μας, δεν χρειάζονται ‘συγχώρηση’ αλλά θεραπεία…! Μια θεραπεία πνευματική… η οποία, ανάλογα με το αν και κατά πόσο έχουν πολυκαιρίσει μέσα μας, επιμηκύνεται λιγότερο ή περισσότερο, προκειμένου να οδηγήσει τελικά στην πλήρη ίαση και υγεία των ψυχών μας.
Ακόμα ‘ακούω’ να ηχούν στ’ αυτιά μου, σαν νά ΄ταν μόλις χθες… κι’ ας έχουν περάσει 43 χρόνια, την βαρυσήμαντη ομολογία ενός σοφού ανθρώπου, μεγάλου Ιατρού και διεθνούς φήμης Δασκάλου της Ιατρικής, Καθηγητού Νευρολογίας και Ψυχιατρικής του ΑΠΘ, του μακαριστού πλέον Δρ. Σταύρου Μπαλογιάννη (+2023), να ομολογεί σε διάλεξή του (1982) μέσα στο Μεγάλο Αμφιθέατρο της Νομικής, ότι: «Είναι πράξη υψηλής ευφυίας… το να σπεύδει κανείς τακτικά, να εξομολογείται ταπεινά σ’ έναν Ορθόδοξο Πνευματικό, όλα τα κρίματά του! Με μια πράξη τόσο απλή, μπορεί κανείς ν’ απολαμβάνει μια νοητική γαλήνη… ελαφρότητα συνειδησιακή… και αγαλλίαση καρδιακή… που δεν μπορεί να του χαρίσει κανένας ψυχίατρος ή ψυχολόγος επάνω στη γη…»!
Ένας ΚΑΚΟγηρος…
από το Άγιο βουνό των ΚΑΛΟγήρων.
—————————————————
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[ 1 ] «Μη γίνεσθε παιδία ταις φρεσίν, αλλά τη κακία νηπιάζετε… ταις δε φρεσί γίνεσθε τέλειοι!» (Α’ Κορινθ. 14, 20)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Να μιμείσθε τα παιδιά μόνο στην καρδιακή ακακία… όχι και στη νοητική ελαφρότητα! – Ή κομψότερα: Να συμπεριφέρεστε ως άκακα παιδάκια… κι’ όχι ως ξεμωραμένα γεροντάκια!
————————————
[ 2 ] Κολιμπρί: Το μοναδικό(;) πουλί στον κόσμο που μπορεί, όταν θέλει, να φτερουγίζει χωρίς να μετακινείται, σε στάση μετέωρης αιώρησης… (βλέπε σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?
————————————
[ 3 ] Ο Πλανήτης μας… κι’ εμείς που ζούμε πάνω του, περιστρεφόμαστε ιλιγγιωδώς μέσα στο Ηλιακό μας σύστημα… στις παρυφές ενός Γαλαξία, από τα δισεκατομμύρια Γαλαξιών του αβυσσαλέου μακροκοσμικού χάους… με μια ταχύτητα ‘υπερηχητική’: 1.670 χλμ. την ώρα (δοθέντος ότι, ο ήχος τρέχει με ταχύτητα 1.235 χλμ./ώρα), χωρίς ποσώς να το αντιλαμβανόμαστε, λόγω της μαγνητικά συμπαρασυρόμενης Ατμόσφαιρας, κατά την περιστροφή της Γης! (Βλέπε ψηφιακό σύνδεσμο: https://physiclessons.
————————————
[ 4 ] «Έξωθεν μάχαι, έσωθεν φόβοι…» (Β΄ Κορ. 7, 1-6)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Μια αδιάκοπη ‘συγκρουσιακή’ αλληλεπίδραση ανάμεσα στον (εσωτερικό) κόσμο’ που περιβάλλουμε και στον (εξωτερικό) Κόσμο που μας περιβάλλει…!
————————————
[ 5 ] «Δεύτε πρός Με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι… καγώ αναπαύσω υμάς! Άρατε τον ζυγόν Μου εφ’ υμάς και μάθετε απ’ Εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών…» (Ματθ. 11, 28).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Εμπρός, ελάτε σ’ Εμένα… όλοι, όσοι είστε κουρασμένοι από τις αμαρτίες και κατάφορτοι από τα πάθη σας, κι’ Εγώ θα σας αναπαύσω…! Σηκώστε στους ώμους σας το σταυρικό φρόνημά Μου… και μάθετε από Μένα ότι είμαι πράος και ταπεινός, και θα βρείτε μεγάλη ψυχική ανάπαυση…
————————————
[ 6 ] Σημειώνονται εδώ αμφότερες οι αιτίες -πάθη και ένστικτα- που αλλοιώνουν την αρχέγονη (παρθενική) κατάσταση της ανθρώπινης ψυχής. Τα μεν ένστικτα νοούμενα ως κληρονομικά… (μέσω μιας απαράγραπτης γονιδιακής μεταφόρτωσης… από τους προγόνους στους απογόνους), τα δε πάθη ως επίκτητα… (μέσω μιας συνειδητής ή ασυνείδητης καλλιέργειας εντός μας, αμαρτωλών ροπών κι’ εμπαθών έξεων…) που εκμαυλίζουν την ψυχή κι’ αμαυρώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη, καθιστώντας την πνευματικά ασθενή και ψυχοσωματικά ευάλωτη στις δόλιες μεθοδεύσεις των πονηρών δαιμόνων.
————————————
[ 7 ] Ως ‘μεταπτωτική κατάσταση’ της ανθρώπινης φύσης… ορίζεται η πνευματική πολυ-παθολογία της ανθρωπότητας, που προέκυψε μετά την αρχέγονη παράβαση του Θεϊκού Νόμου, και την έκπτωση του ανθρώπου από την Αγάπη και Κοινωνία του Πλαστουργού του. Μεταπτωτικά, λοιπόν, η ανθρώπινη φύση εμφανίζει -μαζί με τον ίδιο τον θάνατο- κι’ ένα άπειρο πλήθος ψυχο/σωματικών ασθενειών, που βασανίζουν την ανθρωπότητα σε κάθε εποχή, διαχρονικά, μέχρι σήμερα. Οι ασθένειες αυτές δεν μπορούν να θεραπευτούν (παρά μόνον ελάχιστες -αναλογικά- και μόνον ελάχιστα) από την αλαζονική σύγχρονη Ιατρική επιστήμη, την ‘ξερόλα’ (όλα τα ξέρω…) και ‘μπορόλα’ (όλα τα μπορώ…) την οποία οι αφελείς άνθρωποι έχουν θεοποιήσει! Ευτυχώς, η Ορθόδοξη Πίστη… σε συνδυασμό με την Μυστηριακή εν Χριστώ ζωή, ενεργοποιούν την Θεία Χάρη… και μας θεραπεύουν θαυματουργικά…!
————————————
[ 8 ] Η περιοδικά συχνή (υπό αυστηρές προϋποθέσεις προετοιμασίας και ευλογίας από Πνευματικό Πατέρα) Κοινωνία των Αχράντων Μυστηρίων του Χριστού, ως πράξη ‘διατροφική’ της ψυχής μας, στηρίζεται σε ‘δικαιωματική’ βάση: δηλ. να μπορούν οι Πιστοί, όταν… ‘πεινούν και διψούν’ τον Χριστό, να διατρέφονται με το Σώμα και το Αίμα της Εσταυρωμένης Παναγάπης Του! Ωστόσο, αυτό διερμηνεύεται από τους Αγίους Πατέρες μας με την βαρύτητα μιας ‘σωτήριας υποχρέωσης’, η τακτική επιμέλεια της οποίας διακυβεύει την πνευματική ασφάλεια (ή ανασφάλεια, αντίστοιχα) των Ορθόδοξων Πιστών!
Είναι αποκαλυπτική, ως πνευματική υποθήκη, η ενημέρωση που έκανε ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος (+391 μ.Χ) σε κάποια έφηβη κοπέλα που είχε δαιμονιστεί… και την είχαν πάει οι γονείς της στον θεοφόρο Όσιο για να τη θεραπεύσει. Αφού την θεράπευσε θαυματουργικά… της αποκάλυψε μυστικά: «Να ξέρεις, κόρη μου, ότι δαιμονίστηκες… επειδή δεν Κοινώνησες το Σώμα και το Αίμα του Σωτήρα Χριστού, επί πέντε συνεχόμενες εβδομάδες»!…
————————————
[ 9 ] «Ταχύ προκαταλαβέτωσαν ημάς οι οικτιρμοί Σου, Κύριε, ότι επτωχεύσαμεν σφόδρα!…» (ψαλμός 78, 8)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ας μας προλάβουν γρήγορα, Κύριε, οι Πατρικοί οικτιρμοί Σου… γιατί πτωχεύσαμε υπερβολικά, σε ένθεη πνευματικότητα…
————————————
[ 10 ] «Αλήθεια, πόση αλήθεια αντέχουμε;!», διερωτάται σε τίτλο βιβλίου του, ένας γνωστός ψυχίατρος!
————————————
[ 11 ] Νομίζουμε ότι ‘γνωρίζουμε καλά’ τον εαυτό μας, κι’ αυτός κάποτε αποδεικνύεται ένας ‘άγνωστος και ξένος’… του οποίου την ‘σκοτεινή πλευρά’ αγνοούσαμε τελείως. Κι’ όταν αυτή η ‘σκοτεινή πλευρά’ του αποκαλυφθεί… περιπίπτουμε σε απόγνωση! Ομοίως, θεωρούμε ότι ‘γνωρίζουμε καλά’ και όλους τους άλλους (συχνά αγαπημένους μας) ανθρώπους, που περιβάλλουν την μοναχικότητά μας, στο συγγενικό ή φιλικό περίγυρο, με πληθωρικές… αλλ’ επίπλαστες εκδηλώσεις φιλοστοργίας, που αποσκοπούν σε ιδιοτελείς σκοπιμότητες…! Κι’ αυτοί, ατυχώς, αποκαλύπτονται συχνά στο θέατρο της ζωής, ότι είναι οι… «δικοί μας ξένοι», οι πλασματικά… κι’ όχι πραγματικά οικείοι μας! Είναι «αυτοί που ζουν κοντά μας…» μα, τελικά, είναι «οι πιο μακρυνοί…» μας! (βλέπε σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?
————————————
[ 12 ] Στον παρόντα βίο, οι ‘γέφυρες’ που μας διασυνδέουν με τον έξω από εμάς κόσμο, είναι οι πέντε αισθήσεις (όραση-ακοή-όσφρηση-γεύση-αφή)
Για τα μακάρια πνεύματα που θα εισέλθουν στη Βασιλεία του Θεού, δεν θα υπάρχει εκεί τίποτε άσχημο κι’ αποκρουστικό… κακόβουλο κι’ απειλητικό… που να υποβάλει σε δοκιμασία τα ‘αντανακλαστικά’ τους. Για εκείνους, όμως, που θα επιλέξουν να παραμείνουν έξω από την Βασιλεία… δεν θα υπάρχει λ.χ. καμμία πνευματική ασφάλεια από τη σαδιστική λύσσα των δαιμόνων… όπως καμμία ‘αισθητική προστασία’ από την τερατόμορφη ασχήμια τους! Συνεπώς, εκείνοι που θα μείνουν έξω… θά ΄ναι αναγκασμένοι να ‘τρώνε στη μούρη’ (κατά την ιδιάζουσα έκφραση των σημερινών νέων) αυτή τη φρίκη… αδιάκοπα, χωρίς ‘επιλογή’ αποστροφής του βλέμματός τους! Κι’ ενώ σε αυτό τον κόσμο, ευδόκησε ο Θεός να μην αντικρύζουμε ποτέ την φρικαλέα μορφή των δαιμόνων (για να μη ‘σαλέψει’ το μυαλό μας!), έξω από τη Βασιλεία του Φωτός, θά΄μαστε υποχρεωμένοι να την υφιστάμεθα αναπόδραστα… αιωνίως!
————————————
[ 13 ] «Βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον…» (Α΄ Κορ. 13, 12)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Σ’ αυτό τον κόσμο, βλέπουμε τις πνευματικές αλήθειες που αφορούν τη ζωή και τον θάνατο, κατά τρόπο αινιγματικό… σαν αντανάκλαση εικόνας μέσα σε καθρέπτη, αλλά σ’ εκείνον τον υπέρκοσμο θα τις αντικρύσουμε κατάματα…
————————————
[ 14 ] «Τί ωφελείται άνθρωπος εάν τον κόσμον όλον κερδίσει… την δε ψυχήν αυτού ζημιωθή…; Ή τί δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού…;!» (Ματθ. 16, 26).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ποιό όφελος έχει ένας άνθρωπος αν τυχόν κερδίσει όλο τον κόσμο… αλλά χάσει την ψυχή του;! Ή πάλι, με ποιό ισάξιο αγαθό αυτού του κόσμου… μπορεί να ανταλλάξει κανείς την αθάνατη ψυχή του…;!
————————————
[ 15 ] Προ καιρού, όντας κλινήρης για λίγες μέρες από ένα οσφυαλγικό πρόβλημα, είχα την ευκαιρία να ανιχνεύσω, κατάπληκτος, μια ασυνείδητα ‘προσαρμοστική’ συμπεριφορά της όσφρησής μου, απέναντι σε… αποφορά δυσωδίας! Εξηγώ πως: τα λεμόνια που έστυβα στα πολλά τσάγια που έπινα, είχαν στοιβαχτεί σε σωρό… παρέμεναν αναποκόμιστα… και είχαν ξεκινήσει ν’ αποσυντίθενται, οπότε και ν’ αναδίδουν αναπόφευκτα σήψη! Οι πρώτες ώρες αποφοράς… έως και όλη η επόμενη μέρα, κύλησαν μέσα σε έντονη δυσωδία-δυσανεξία! Επειδή, όμως, συνέχιζα (από λησμοσύνη) να μην αποκομίζω την αιτία της (λεμονόκουπες σε αποσύνθεση…), παρέμενα απλός ‘παρατηρητής’ της αταξίας…! Έχοντας ήδη ανεχτεί (στην αρχή ανυπόφορα… και βαθμηδόν προσαρμοστικά!) την σηπτική δυσωδία τις 2 πρώτες μέρες της αποσύνθεσης, παρατήρησα με έκπληξη, ότι: το πρωί της 3ης ημέρας ενοχλούμην λιγότερο, και το βράδυ της ίδιας ημέρας έμεινα ανενόχλητος εντελώς. Η αποφορά (που συνέχιζε να υπάρχει στο χώρο…) δεν ήταν πλέον αντιληπτή απ’ την όσφρησή μου, ενώ ήταν… εμετικά αισθητή από τους συμμοναστές μου, όταν έρχονταν στο κελλί)! Είχε επέλθει βαθμηδόν απόλυτη ‘εξοικείωση’ με την δυσωδία… ώστε να μην ενοχλούμαι πλέον αισθητηριακά από την ‘συνύπαρξή’ μας…!
