Σκέψεις και Προβληματισμοί, μπροστά στ’ απελπιστικά αποκαΐδια μιας τεράστιας οικολογικής καταστροφής… που ‘καταγγέλει’ την αδιαφορία μας, κρούοντας τον ‘κώδωνα κινδύνου’ για επερχόμενη… ‘εκδίκηση’ της Φύσης!…
Δεν είναι μόνο τα λογικά κτίσματα (οι άνθρωποι… όσοι, τέλος πάντων, απ’ αυτούς…) που Λατρεύουν και Δοξολογούν αιώνια την Πλαστουργική Αγαθότητα του Δημιουργού-Θεού! Μαζί μ’ αυτούς (και χωρίς αυτούς… αν χρειαζόταν!) ένας άτυπος ‘συμπαντικός συνασπισμός’ εξαίσιων πλασμάτων… μιας εξαίσιας πλάσης… [ 1 ] δοξάζει ακατάπαυστα τον εξαίσιο Πλαστουργό, χωρίς να προτρέπεται από κανέναν σε δοξαστική/ευχαριστιακή έκρηξη…! Τα ευγνώμονα όντα… ευχαριστούν δοξολογικά τον Πλαστουργό της Φυσικής ομορφιάς, και μόνο στο αντίκρυσμά της! Τα αγνώμονα όντα… καταναλώνουν αχάριστα, και δη πλεονεκτικά, τ’ αγαθά της Φύσης… χωρίς ένα ‘ευχαριστώ’!
Την υπέροχη Κτίση (με όλα τα υπέροχα κτίσματα) του Υπέροχου Θεού και Κτίστη… δεν τη ‘φέραμε’ μαζί μας, οι άνθρωποι, όταν ήρθαμε απ’ την ανυπαρξία. Ήταν ήδη εδώ στη γη, πλασμένη για εμάς από την Αγαθότητα του Θεού, και μας περίμενε. Και πάλι εδώ θα την αφήσουμε, όταν φύγουμε για την αιωνιότητα. Αλλά, σε ποια κατάσταση αρμονίας την παραλάβαμε… και σε ποια κατάντια δυσαρμονίας θα την αφήσουμε…;! Την παραλάβαμε… αγνή παρθένα, όταν εποικήσαμε πρόσκαιρα τον εφήμερο αυτό κόσμο, και θα την παραδώσουμε… ‘κακοποιημένη παλακίδα’ (!) όταν ανακληθούμε από την γήινη εξορία και μετοικήσουμε στην ουράνια και αιώνια πατρίδα μας!
Όταν ο Δημιουργός παρέδωσε στους πρώτους ανθρώπους τον Παράδεισο, την Εδέμ, την Κτίση… ως ‘οίκο’ για κατοίκηση, τους έδωσε και μία χρηστική οδηγία: «εργάζεσθαι και φυλάττειν»! [ 2 ] Δηλαδή, να καλλιεργούν τη Φύση παραγωγικά και να τη φροντίζουν οικολογικά…! Ο μόχθος της παραγωγικής καλλιέργειας (εργάζεσθαι) κι’ ο κόπος της οικολογικής φροντίδας (φυλάσσειν), πρέπει να είναι καταμερισμένοι ισομερώς, μέσα στη Δημιουργία του Θεού. Αν αυτή η ισορροπία διασαλευθεί, και η κερδοσκοπική πλεονεξία γίνει αιτία υπέρμετρης (άμετρης) εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, με ταυτόχρονη παραμέληση της οικολογικής ευταξίας… τότε επέρχεται χαοτική αταξία!…
Οι Άγιοι της Ορθόδοξης Ανατολής, ενόσω ζουν στη γη, δείχνουν στην Κτίση εύσπλαχνη συμπάθεια κι’ απεριόριστο σεβασμό… επειδή συνιστά ένα θαυμαστό δημιούργημα του λατρεμένου τους Κτίστη! Σαν «θεόφρονες… ουκ ελάτρευσαν τη Κτίσει, παρά τον Κτίσαντα», [ 3 ] κρατούν δηλ. μόνο για τον Κτίστη τη λατρεία της καρδιάς τους! Ακολούθως προσφέρουν στα λογικά Του κτίσματα (συνανθρώπους) μια αγάπη ‘Χριστο-κεντρική’… και στην υπόλοιπη κτίση (πανίδα και χλωρίδα) μια εύσπλαχνη συμπάθεια… και μια οικολογική φροντίδα! Διαχειρίζονται με ωριμότητα και σύνεση κάθε παραγωγικό πόρο της Φύσης, χωρίς ποτέ να ολισθαίνουν σε πλεονεκτική εκμετάλλευση…!
Η ζωή των Αγίων του Θεού είναι ‘θεοπρεπώς’ υποδειγματική… σε όλα τα επίπεδα των σχέσεών της: α) ως προς τη σχέση της με την έμψυχη-λογική κτίση (τους ανθρώπους), β) ως προς τη σχέση της με την έμβια-άλογη κτίση (τα ζώα και τα φυτά), και γ) ως προς τη σχέση της με την άψυχη κτίση (τα πράγματα)! Η προς τον Κτίστη-Θεό, Ερωτική έφεση της ψυχής των Αγίων, επεκτείνεται ως αγαπητική διάθεση και προς κάθε άλλο έμψυχο, λογικό και άλογο κτίσμα Εκείνου… αλλά και προς κάθε άψυχο κτίσμα της παντουργικής Αγάπης Του! Γιατί, όπως διδάσκει ο Άγιος Κύριλλος ο Φιλεώτης (+1110 μ.Χ): Κάθε άνθρωπος που ζει ‘εν μετανοία’, όσο περισσότερο πενθεί ‘κατά Θεόν’ για τις αμαρτίες και τα πάθη του, λατρεύοντας τον Κτίστη… τόσο πιο ελεήμων και σπλαχνικός γίνεται προς την κτίση και το φυσικό περιβάλλον…! [ 4 ]
Φεύγοντας οι Άγιοι Πατέρες και Μητέρες μας για τον Ουρανό… αφήνουν πίσω τους σπουδαία υποδείγματα & υποθήκες ζωής, που καταπλήσσουν για τη σοφία τους, τη διαχρονική αξία τους και την πάντα ‘νωπή’ επικαιρότητα τους! Στις πνευματικές υποθήκες τους, μπορούμε να διακρίνουμε τη μεγάλη οικολογική ευαισθησία τους, αξιοποιώντας την πρακτικά στη ζωή μας… και δείχνοντας στη θεϊκή κτίση τον ίδιο μ’ εκείνους σεβασμό και συμπάθεια:
α) «Στους έσχατους καιρούς οι άνθρωποι θα δυστυχήσουν… γιατί δε θ’ αγαπούν τα δένδρα…!» (Άγιος Ιερομάρτυς Κοσμάς ο Αιτωλός, +1779),
β) «Ακόμα κι’ ένα φύλλο δένδρου… αν κόψει χωρίς λόγο ο άνθρωπος, είναι αμαρτία και προσβολή στον Θεό που το δημιούργησε!…» (Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, +1930).
γ) «Όποιος φυτεύει ένα δένδρο, φυτεύει ελπίδα, φυτεύει ειρήνη, φυτεύει αγάπη… ελκύοντας επάνω του την ευλογία του Θεού! Όποιος, όμως, κόβει ή καίει άσκοπα, δένδρα που δεν φύτεψε και δεν αύξησε ο ίδιος… επισύρει πάνω του τον παροργισμό του Δημιουργού και την οργή της Δημιουργίας Του…»! (Άγιος Αμφιλόχιος ο Πάτμιος, +1970)
Η πυροκαυστική λαίλαπα σε βάρος της Φύσης, κυρίως, αλλά και πολλών νοικοκυριών… που σάρωσε κι’ εφέτος ανελέητα την πατρίδα μας, όπως και όλον τον υπόλοιπο κόσμο, τον τελευταίο καιρό (κατά τόπους, ακόμα…), μας κάνει πάλι βωβούς παρατηρητές μιας φρικτής ‘θεομηνίας’…! Μπροστά στη ‘θεομηνία’ αυτή, αναλογιζόμαστε τις ατομικές και συλλογικές ευθύνες μας, αναζητώντας ενόχους… και όντας σ’ ετοιμότητα -με την κατακριτική μας συνήθεια- να ρίξουμε «λίθο αναθέματος» ‘κατά παντός υπευθύνου’…! Κατά παντός…; Μάλλον, όχι. Για την ακρίβεια: ‘κατά παντός άλλου’… εκτός από τον ‘τέλειο’, ‘ανεύθυνο’ κι’ ‘ανένοχο’ εαυτούλη μας, που είναι στο απυρόβλητο…!
Απέναντι σε κάθε αναζήτηση ευθυνών (γενικά), δύο συμπεριφορικές ‘αντιδράσεις’ καταγράφονται, συνήθως: ένας αγαθός ‘εγω-κεντρισμός’ που συνιστά απόρροια αληθινής μετάνοιας και ταπεινής αυτοσυνειδησίας… κι’ ένας πονηρός ‘εγω-κεντρισμός’ που είναι προϊόν δαιμονικής αλαζονείας και πεισματικής αμετανοησίας. Και ο μεν αγαθός ‘εγωκεντρισμός’ συναντάται κυρίως στους Αγίους και Δικαίους ή γενικά σε ανθρώπους που ‘αγγίχτηκαν από τη Χάρη του Θεού’, κι’ έγιναν πνευματικά ευαίσθητοι…! Ο δε πονηρός ‘εγωκεντρισμός’ απαντάται σε ανθρώπους του κόσμου, που η ψυχή τους δεν ‘αγγίχτηκε’ από τη θεία Χάρη, κι’ έτσι έμειναν πνευματικά αναίσθητοι…!
Εγκλωβισμένος σ’ έναν πονηρό ‘εγωκεντρισμό’ [ 5 ] ο ‘ανέγγιχτος από τη Θεία Χάρη’ άνθρωπος (…) στέκει απαθής, ηθικολογικά ‘αποστασιοποιημένος’ και συνειδησιακά αδιάφορος, από κάθε κακό που, τυχόν, συμβαίνει γύρω του! Αναπαράγοντας μοντέλα ‘φαρισαϊκής’ τελειότητας… αισθάνεται ως ‘υπεράνω’ ηθικών αδυναμιών κι’ εκτροπών, κι’ αγωνίζεται να παρουσιάσει κι’ αποδείξει μόνο τη δική του ‘αθωότητα’! Ενεργώντας ‘αυτο-δικαιωτικά’, αρνείται κάθε ‘μερίδιο ευθύνης’ που του αντιστοιχεί κοινωνικά (ως συνευθύνη…) και, για να προστατέψει την προσωπική του ακεραιότητα, κατηγορεί και κατακρίνει με αγανάκτηση τους ‘κακούς κι’ αμαρτωλούς’ που, τυχόν, ενέχονται…!
Επιλέγοντας τον αγαθό ‘εγωκεντρισμό’ [ 6 ], ο ‘αγγιγμένος απ’ τη Χάρη του Θεού’ άνθρωπος (…) στηλιτεύει σθεναρά το κακό και την αμαρτία, αλλ’ αγκαλιάζοντας με συγχωρητική ευσπλαχνία τους ‘αμαρτωλούς και κακούς’ που ενέχονται σε αυτά! Σκέπτεται ‘αυτο-μεμπτικά’… θεωρώντας τον εαυτό του αποκλειστικά ‘υπεύθυνο’ (ή αναλογικά συνυπεύθυνο…) για κάθε κακό που συμβαίνει γύρω του! Κι’ ενώ ουσιαστικά είν’ αθώος, επιλέγει συνειδητά την πλασματική ‘ενοχή’ και ‘ευθύνη’ του, ζητώντας ταπεινά συγγνώμη από τον Θεό και τους ανθρώπους, για την ‘υπαιτιότητά’ του… την οποία εννοεί πραγματικά και πενθεί γι’ αυτήν, με αισθήματα και έργα μετανοίας…!
Ωστόσο, μια ‘στενή συνάρτηση’ αιτίας και αποτελέσματος… φαίνεται να διασυνδέει τα ‘δρώμενα’ και τα ‘αντιδρώμενα’ αυτού του δυστοπικού κόσμου. Από τη μια, η ‘στάση’ κι’ η ‘δράση’ ενάντια στον Κτίστη και την Κτίση [ 7 ], των… ‘ανέγγιχτων απ’ τη Χάρη του Θεού’ ανθρώπων! Απ’ την άλλη, η ‘αντί-σταση’ κι’ ‘αντί-δραση’ της Κτίσης, κατ’ αυτών που προσβάλλουν τον Κτίστη καταστρέφοντας ασυνείδητα τη Δημιουργία Του! Ο πνευματικός και φυσικός νόμος ‘επιστρέφουν συμπεριφορές’ (!) κι’ η ‘εχθρική’ διάθεση μεταξύ ‘θύματος’ (Φύσης) και ‘θυτών’ (εμπρηστών… ή με οιονδήποτε άλλο τρόπο οικολογικών κακοποιών!) συσσωρεύει κι’ εκτονώνει, συχνά, πολλή οργή του θύματος…!
Οι πυρκαγιές στη Φύση, λοιπόν, είτε οφείλονται σε ‘κλιματικές’ αιτίες… (σπανιότερα) είτε οφείλονται σε στυγνό εμπρησμό από χέρι ανθρώπινο, για λόγους κακουργηματικών σκοπιμοτήτων επιχειρηματικής ανοικοδόμησης… (συχνότερα), δεν είναι κάτι που συμβαίνει από ατυχή… ‘τυχαιότητα’ ή άλλες συγκυριακές ‘συμπτώσεις’. Είναι η αναμενόμενη κι’ αναπόφευκτη ‘συνέπεια’ μιας διαταραγμένης σχέσης ανάμεσα στον άνθρωπο-κτίσμα και τον Κτίστη-Θεό! Κι’ αυτό μετακυλίεται ως συγκρουσιακή δυσαρμονία στη σχέση μεταξύ κτισμάτων-κτίσης-Κτίστη… με αποτέλεσμα την οικολογική καταστροφή!…
Επομένως, η σχέση αιτίας-αποτελέσματος, ανάμεσα στην αποστασία των ανθρώπων από τον Θεό, με συνέπεια την κακοποιό ‘δράση’ τους κατά της Φύσης… (αφ’ ενός) και η ‘αντίδραση’ της Φύσης κατά των εχθρών του Θεού και κατά των ολετήρων της περιβαλλοντικής αρμονίας… (αφ’ ετέρου), δεν στοιχειοθετούν ‘θεία δίκη’! Γιατί, τα τραγικά αποτελέσματα αυτής της δυσαρμονικής/συγκρουσιακής σχέσης μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος είναι, δυστυχώς, η… ‘αυτεπάγγελτη’ ενεργοποίηση του Πνευματικού και Φυσικού νόμου! Ο Κτίστης παραχωρεί… [ 8 ] κι’ η Κτίση απελευθερώνει τη σωρευμένη οργή της κατά των αισχρών εκμεταλλευτών της (ανθρώπων), ‘καίγοντας’, μαζί με τα ‘ξερά’ (ένοχα), και τα ‘χλωρά’ (αθώα) πλάσματα…!
Μόνο μία ανθρώπινη ‘δράση’ θα μπορούσε ν’ αλλάξει την κατάσταση και να συγκινήσει τον Θεό, ώστε να παρέμβει σωστικά, αναστέλλοντας κάθε ‘παιδευτική’ παραχώρηση… και βάζοντας τέλος στην ‘εκδίκηση’ της Φύσης! Αν σκεφτόμασταν όλοι ‘αυτο-μεμπτικά’… όπως οι Άγιοί μας, θα μπορούσαμε ν’ αλλάξουμε δραστικά την επίγεια (όπως και την επουράνια) ‘μοίρα’ μας! Ας διδαχθούμε πως, από τους Αγίους μας: «Χριστέ μου, εγώ κι’ οι αμαρτίες μου, είμαστε οι μόνοι ‘υπεύθυνοι’ αυτής της παιδευτικής παραχώρησής Σου…! Εξ αιτίας της εμπαθείας μου υποφέρουν τόσα αγνά κι αθώα, λογικά και άλογα, πλάσματά Σου! Συγχώρησέ με, Κύριε, και παύσε το κακό… που η αμαρτία κι’ η αμετανοησία μου έχουν προκαλέσει!». Και τότε ο Θεός θα έπαυε εξάπαντος το κακό, κατανεύοντας στην ταπεινή ικεσία των μετανοούντων δούλων Του!
Μια μακρινή ανάμνηση 50+ ετών, από ένα σχολικό βιβλίο, περιγράφει τον δράστη ενός ‘οικολογικού εγκλήματος’ να πορεύεται αμέριμνος προς το σπίτι του, μετά την άσκοπη κι’ αχρείαστη κοπή ενός δένδρου! Εκεί, λοιπόν, που ο ασυνείδητος δενδροφονιάς βαδίζει καμαρωτός κι’ ανέμελος, ακούει μια ‘αέρινη’ φωνή, μέσ’ από έναν συριγμό ανέμου… να τον εγκαλεί αμείλικτα:
– «Γιάννηηηηηη… γιατί έκοψες το δένδροοοο…; γιατίιιιιι…; γιατίιιιιι…;»
– «Αέρας θά΄ναι…», λέει ο Γιάννης, και περπατεί…
Ένας ΚΑΚΟγηρος…
από τον άγιο βουνό των ΚΑΛΟγήρων.
—————————————————
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[ 1 ] «Ευλογείτε τον Κύριον: ήλιος και σελήνη… άστρα του ουρανού… πας όμβρος και δρόσος… πυρ και καύμα… ψύχος και καύσων… δρόσοι και νιφετοί… νύκτες και ημέραι… φως και σκότος… πάχναι και χιόνες… αστραπαί και νεφέλαι… όρη και βουνοί… πάντα τα φυόμενα εν τη γη… θάλασσα και ποταμοί… κήτη και πάντα τα κινούμενα εν τοις ύδασι… πάντα τα πετεινά του ουρανού… πάντα τα θηρία και τα κτήνη… υμνείτε και υπερυψούτε Αυτόν εις τους αιώνας….» (Από την Ογδόη Ωδή «Των Τριών Παίδων»)
————————————
[ 2 ] «Και έλαβε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον, ον έπλασεν, και έθετο αυτόν εν τω παραδείσω της τρυφής, εργάζεσθαι και φυλάσσειν…» (Γέν. 2, 15)!
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ο Θεός, αφού έπλασε τον άνθρωπο, τον εγκατέστησε να ζει στην παραδείσια Εδέμ της Φύσης, για να την καλλιεργεί, απολαμβάνοντας τους καρπούς της και φροντίζοντας για την ευπρέπεια κι’ ευταξία της…
————————————
[ 3 ] «Ουκ ελάτρευσαν τη Κτίσει οι θεόφρονες, παρά τον Κτίσαντα…» (Καταβασία της 7ης Ωδής του Ήχου Δ΄)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Οι θεόφρονες (αναφέρεται στους 3 Παίδες της Βαβυλώνας) αρνήθηκαν να λατρέψουν την κτίση και τα κτίσματα, αντί για τον ίδιο τον Κτίστη… όσο κι’ αν βασανίστηκαν απάνθρωπα απ’ τον Ναβουχοδονόσορα!…
————————————
[ 4 ] «Η καρδία του πενθούντος και κλαίοντος, όσον εκπυρούται υπό των αυτών ως εν χωνευτηρίω, τοσούτον αποβάλλεται τον ιόν και τηλαυγεστέρα γίνεται, και τότε συν Θεώ εκχέει το έλεον αυτής προς πάντα τα λογικά και άλογα ζώα, μάλλον δε προς πάντα τα αυξητικά και κινητικά…» (Από τον βίο του Αγίου Κυρίλλου του Φιλεώτου).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Η καρδιά του ανθρώπου που μετανοεί, πενθεί και κλαίει, όσο περισσότερο πυρακτώνεται με αγάπη ένθεη, τόσο περισσότερο αποβάλλει το δηλητήριο των παθών και γίνεται λαμπρότερη, και τότε με τη Θεία Χάρη διαχέει την ευσπλαχνία της προς όλα τα λογικά και άλογα ζώα, και μάλλον προς κάθε τι που κινείται και έχει τάση αυξητική…!
————————————
[ 5 ] Τι είναι ο ‘πονηρός εγωκεντρισμός’…;
Φανταστικό ‘σκηνικό’ μέσα σε έναν νου αλαζόνα και υπερήφανο… όπως είναι ο νους των δαιμόνων: Όλο το ‘σκοτεινό σύμπαν’ γύρω από μένα… κι’ εγώ, ο έκλαμπρος κι’ ενάρετος, σαν ήλιος… στο κέντρο του συμπαντικού σκότους, να το ‘φωταγωγώ’… με τη λαμπρή κι’ ενάρετη τελειότητά μου!…
————————————
[ 6 ] Τι είναι ο ‘αγαθός εγωκεντρισμός’…;
Ρεαλιστικό ‘σκηνικό’ μέσα σε έναν νου θεοειδή και ταπεινόφρονα… όπως είναι ο νους των Αγίων: Η ανθρωπότητα όλων των αιώνων γύρω μου… και στη μέση εγώ, ο άθλιος κι’ αμαρτωλός, να της αποκρύβω το Φως και να την επισκοτίζω… με τις ασυγχώρητες αμαρτίες και τ’ αθεράπευτα πάθη μου!…
————————————
[ 7 ] «Πάσα η κτίσις συστενάζει και συνωδίνει άχρι του νυν…» (Ρωμ. 8, 22)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Όλη η κτιστή Δημιουργία του Θεού -άλογα ζώα και φυτά, πανίδα και χλωρίδα- υποφέρει αναστενάζοντας μέχρι τώρα, μαζί με τους λογικούς ανθρώπους, κάτω από τις τραγικές (μεταπτωτικές) επιπτώσεις και συνέπειες της αμαρτίας στον κόσμο…!
————————————
[ 8 ] «Εκ πετροβόλου θυμού πλήρεις ριφήσονται χάλαζαι… αγανακτήσει κατ’ αυτών ύδωρ θαλάσσης, ποταμοί δε συγκλύσουσιν αποτόμως… Αντιστήσεται αυτοίς πνεύμα δυνάμεως και ως λαίλαψ εκλικμήσει αυτούς…» (Σοφ. Σολομ. 5, 22-23)!
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Θα πέσει πάνω τους χαλάζι με ορμή, σαν να πετροβολούνται θυμωμένα… Θα ξεσπάσουν οργισμένα εναντίον τους πελώρια κύματα από τους ωκεανούς (τσουνάμι) και τα ποτάμια θα πλημμυρίσουν καταστροφικά… Θα ξεσπάσουν επάνω τους τυφώνες και κυκλώνες, και θα τους διαλύσουν σαν λαίλαπα που κονιορτοποιεί ό,τι αγγίζει…
