«Χαίρε, η τον φθορέα των φρενών καταργούσα!…»
(ΙΘ΄ Οίκος των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Χαίρε, Εσύ… που, με την Θεομητορική Σου Χάρη, καταργείς εκείνον που διαφθείρει τα μυαλά των ανθρώπων, τρελαίνοντάς τους με τον φοβερό πόλεμο των καταιγιστικών λογισμών…!
Οι «φρένες» (τα μυαλά) είναι τα… ΦΡΕΝΑ (η δυνατότητα συγκράτησής) μας, όταν αναπτύσσουμε ‘ξέφρενες’ (ιλιγγιώδεις) ταχύτητες στις αισθητές ή νοητές ‘λεωφόρους’ της ζωής μας! Ταχύτητες… που μπορεί να αποδειχτούν, κάποτε, επικίνδυνες έως και φονικές, τόσο για εμάς όσο και για άλλους! Ως εκ τούτου, πρέπει αυτά -τα φρένα μας- νά’ναι πάντα προσεκτικά ελεγμένα για φανερές ή κρυφές φθορές… και διορθωμένα, ώστε να λειτουργούν άψογα, αν ποτέ χρειαστεί ν’ αποφύγουμε θανάσιμους κινδύνους ‘μετωπικών’ μας συγκρούσεων… ή ενδεχόμενα κατακρήμνισής μας σε βάραθρα φονικά!…
Γνωρίζοντας καλά, οι πονηροί δαίμονες, την καθοριστική σημασία των φρένων-φρενών για την ασφαλή οδήγηση του ‘οχήματος’ της ψυχής μας, σπεύδουν -χωρίς να γίνονται αντιληπτοί- να διενεργούν δολιοφθορές στην λειτουργική τους (των φρενών) αρτιότητα, ώστε την στιγμή της δυνητικής χρείας για απότομο φρενάρισμα, νά’ναι αναποτελεσματικά… μπροστά στους αιφνίδιους κινδύνους της υπαρξιακής ‘ασφάλτου’…! Η ανύστακτη φροντίδα των δαιμόνων για… ‘πειραγμένα’ φρένα στο ‘όχημα’ της ψυχής μας, καθιστά αντιληπτή την σημασία της ανάγκης για πνευματική επαγρύπνησή μας!
Οι Άγιοι Πατέρες και Μητέρες της Ορθόδοξης Ανατολής, καταγγέλουν τον διάβολο ως «φθορέα των φρενών» (καταστροφέα του μυαλού)! Γι’ αυτό, και μας παρακινούν να χαιρετίζουμε την Πάναγνη Παρθένα, ως: Εκείνη… που καταργεί τον διάβολο, τον ολετήρα του μυαλού: «Χαίρε, η τον φθορέα των φρενών καταργούσα…»! Γιατί, η Παναγία Θεοτόκος, ως Υπέρμαχη Στρατηγός «των θελόντων σωθήναι» [ 1 ] είναι, μετά Θεόν, η Πρώτη εν μέσω των Αγίων, που μπορεί να εμπνεύσει τρόμο και να επιφέρει όλεθρο στους φονικούς δαίμονες, χαρίζοντας σωτηρία σε όσους την επικαλούνται!
«Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια, ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια, αναγράφω Σοι η Πόλις Σου, Θεοτόκε. Αλλ’ ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον, εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον, ίνα κράζω Σοι: Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε!» (Κοντάκιο του Ακαθίστου Ύμνου, προς τιμήν την Παναγίας Θεοτόκου).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Σε σένα, Θεοτόκε, την Υπέρμαχη Στρατηγό, αποδίδω με ευγνωμοσύνη, εγώ η Πόλη Σου, την ένδοξη νίκη που μου χάρισες, και λυτρώθηκα απο φοβερές συμφορές. Αλλ’ Εσύ, που έχεις ακατανίκητη ισχύ, ελευθέρωσέ με από κάθε είδος κινδύνου, για να Σου βροντοφωνάζω πάντα δοξαστικά: Χαίρε, Νύφη του Θεού, ανύμφευτη!
Ο υπέροχος (ποιητικά και μελωδικά) ύμνος αυτός προς την Βασίλισσα των Ουρανών, γράφτηκε και μελοποιήθηκε -όπως όλος ο Ακάθιστος Ύμνος- για να εκφράσει την διαχρονική ευχαριστία της βασιλεύουσας Πόλης προς την Υπέρμαχη Στρατηγό της Ρωμηοσύνης. Η μελωδική αυτή ευγνωμοσύνη της Πόλης, έναντι της προστασίας και σωτηρίας που απέλαβε άπειρες φορές, από τις διαχρονικές πολιορκίες και κινδύνους που διήλθε στην διάρκεια των 1100 περίπου ετών της λαμπρής ιστορία της, συνεχίζει -με την διαχρονική αναπαραγωγή του εν λόγω ύμνου- να γίνεται προσωπική ευγνωμοσύνη και κάθε Χριστολάτρου, που απολαμβάνει επίσης των Μητρικών Της ευλογιών…!
Η σημειολογία της «πολιορκημένης και κινδυνεύουσας» βασιλεύουσας Πόλης, ταιριάζει προσφυώς με την αντίστοιχη ‘κατάσταση κινδύνου’ κάθε Χριστολάτριδος ψυχής! Μια ‘πολιορκημένη και κινδυνεύουσα πόλη’ η ψυχή μας, λοιπόν, απειλείται κάθε στιγμή το ίδιο σοβαρά, από ήττα και πτώση στον αδυσώπητο πόλεμο που της έχουν κηρύξει οι ορκισμένοι εχθροί της ανθρωπότητας, κακοποιοί δαίμονες. Πράγματι, μόνο αν ‘δούμε’ την ψυχή μας με φανταστική ‘αναγωγή’ σ’ αυτή την διάσταση πολιορκίας [ 2 ], θα αντιληφθούμε τον κίνδυνο που υπέχει η ύπαρξή μας, όντας περικυκλωμένη από φονικούς εχθρούς που αναρριχώνται στα καστρότειχά μας αλαλάζοντας!
Στην Ορθόδοξη Εικονογραφία, η παραδοσιακή εικόνα των Χριστουγέννων περιλαμβάνει στο ‘κάδρο’ κι’ ένα σκηνικό που περνά απαρατήρητο. Ακριβώς κάτω απ’ το σπήλαιο της Γέννησης, ιστορείται ο Δίκαιος Ιωσήφ να κάθεται μόνος επάνω σε μια πέτρα όντας βυθισμένος σε περισυλλογή. Μπροστά του στέκεται κάποιος που έχει την συκοφαντία ως… ειδίκευση! Είναι ο διά-βολος (όνομα & πράγμα!) με ανθρώπινη μορφή, προσπαθώντας να ενσπείρει στον Μνήστορα Ιωσήφ λογισμούς αμφιβολίας, για την Αγνότητα της Πανάγνου! Και, μολονότι φαίνεται προς στιγμή ότι το έχει ‘καταφέρει’ (αφού ο Ιωσήφ δείχνει ζαλισμένος από τον πόλεμο των λογισμών…), η αλήθεια διαλάμπει!
«Ζάλην ένδοθεν έχων λογισμών αμφιβόλων, ο σώφρων Ιωσήφ εταράχθη, προς την άγαμόν Σε θεωρών, και κλεψίγαμον υπονοών, Άμεμπτε· μαθών δε Σου την σύλληψιν εκ Πνεύματος αγίου, έφη· Αλληλούϊα.»!
(Ζ΄ Οίκος των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου)
Ο πόλεμος των λογισμών είναι αδιάκοπος, καθ’ όλο τον χρόνο του βίου μας, γιατί οι δαίμονες είναι άσπλαχνοι σαδιστές… και ηδονίζονται να μας βλέπουν να βασανιζόμαστε από τους λογισμούς που μας ενσπείρουν… κι’ από τους πειρασμούς που μας εγείρουν. Όλως ιδιαίτερα, όμως, κατά τις περιόδους των Νηστειών παρατηρούμε μια ‘περίεργη’ έξαρσή τους! Αυτό συμβαίνει, απλά, γιατί οι δαίμονες γνωρίζουν την ένθεη χάρη της νηστείας… και την ψυχική δύναμη που λαμβάνουμε απ’ αυτήν, όταν την ακολουθούμε (κατά δύναμη και κατά προαίρεση), γι’ αυτό και την αντιμάχονται λυσσαλέα!
Βέβαια, η λύσσα των δαιμόνων απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους γενικά, και διοχετεύεται ως απόπειρα «διαφθοράς των φρενών» σε κάθε ανθρώπινο μυαλό ξεχωριστά. Ωστόσο, εμείς οι Χριστολάτρες γνωρίζουμε εμπειρικά… πάνω στην ‘μπαρουτοκαπνισμένη’ μας ψυχή και στο πολύπαθο κορμί μας, ότι ο ‘αόρατος πόλεμος’ που συνεπάγεται η εν Χριστώ ζωή μας, συμβαίνει… επειδή ο σατανάς και η εγκληματική συμμορία των δαιμόνων ‘βάλλουν’ ιδιαίτερα εναντίον μας, σφοδρά κι’ ανελέητα. Γιατί, οι δαιμονικοί λογισμοί που πολιορκούν το μυαλό μας, κι’ οι αισθητηριακοί ερεθισμοί που ταλαιπωρούν την φύση μας, ειδικά στην Νηστεία, εντείνονται δραματικά, εντονώτερα και κινδυνωδέστερα από κάθε άλλη χρονική στιγμή του έτους!
Κατακλυσμιαίες ‘χαλαζο-βροχοπτώσεις’ ΚΑΚΩΝ λογισμών… και ΚΑΚΩΝ επιθυμιών… και ΚΑΚΩΝ θυμικών διαθέσεων… ΚΑΚΟποιούν ασταμάτητα τις αδύναμες ψυχές μας, συσσωρεύοντας επάνω τους κόπους… κι’ ετοιμάζοντάς τες προς (δυνητική) πτώση. Γιατί, υποβάλλοντάς τες σε αδιάκοπη σκληρή δοκιμασία πίστης, υπομονής κι’ αντοχής των πειρασμών… από κινδύνους των οποίων, χωρίς την Θεία Χάρη, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί μια ‘αλώβητη’ διέλευση και μια ‘ασφαλή’ επιστροφή στην γαλήνη! Αντιθέτως, όχι απλά δεν μπορεί να μείνει κανείς ‘ανέγγιχτος’ απ’ το ΚΑΚΟ, όταν έχει με αυτό έστω και μια φευγαλέα διεπαφή… αλλά πρέπει να περιμένει (και) τις μέγιστες δυνατές κακώσεις, επειδή οι δαίμονες είναι φοβερά εκδικητικοί!
Οι δαιμονικοί λογισμοί προσπίπτουν καταρρακτωδώς, σαν χοντρό χαλάζι και τοξική βροχή, επάνω στα ‘φυτά’ της ψυχής… και, αφού καταστρέψουν πρώτα κάθε ‘άνθος’ ελπίδας για νέα σοδειά, συσσωρεύουν ύστερα τεράστιους όγκους ‘ομβρίων’ χειμάρρων (σπανίως καθαρών υδάτων, συνήθως λασπωδών οχετών και τοξικών λημμάτων…) που εισορμούν καταστροφικά στον ‘κάμπο’ του νου, πλημμυρίζοντας τους κατάφυτους ‘σιτοβολώνες’ της ψυχής μας και βυθίζοντας τις πνευματικές καλλιέργειες κάτω από τοξικούς βαλτότοπους…! Πόσο αδύνατο φαντάζει -ανθρωπίνως- ν’ ανακάμψει η φύση μετά από μια τέτοια καταστροφή… όσο και ν’ ανακτήσει κανείς την πνευματική υγεία του, ύστερα από ‘παράκρουση’ του μυαλού του, εξαιτίας δαιμονικών λογισμών!
Η αιτία όλων των νευρώσεων που βασανίζουν τους ανθρώπους, σήμερα και πάντα, έγκειται στο ότι: δεν κάνουν σωστή ‘διαχείριση αποτροπής’ των λογισμών, κατά την καίρια στιγμή της προσβολής τους στον νου! Το ‘σκληρό παιχνίδι’ του πειρασμού παίζεται, κυρίως, στην αρχική φάση της προσβολής των λογισμών και της πάλης του νου μαζί τους. Πριν ξεκινήσει ο νους να… κατεβαίνει τα σκαλοπάτια στην κλίμακα της πτώσης (προσβολή -> πάλη -> συνδυασμός -> συγκατάθεση…)! Αν οι λογισμοί ηττηθούν -με την Χάρη του Θεού- εκεί, στο σκαλί της πάλης… ανακόπτεται η φόρα τους, κι’ οι πειρασμοί δεν προελαύνουν περαιτέρω, προς γιγάντωση της πνευματικής ζημιάς…!
Οι λογισμοί μας, βέβαια, δεν έχουν ‘αποκλειστικά’ δαιμονική προέλευση, ούτε είναι -συλλήβδην- όλοι κακοί. Ορισμένοι απ’ αυτούς προέρχονται από τον Θεό, κάποιοι από τον εαυτό μας, κι’ άλλοι (οι συντριπτικά περισσότεροι) από τους δαίμονες. Ωστόσο, η άγνοια της ‘ταυτότητας’ των λογισμών μας, καθιστά δυσδιάκριτη την ‘σκοπιμότητα’ της παρουσίας και δράσης τους μές στο μυαλό μας. Πίσω απ’ αυτή την άγνοιά μας… κρύβουν οι δαίμονες τους δικούς τους λογισμούς, οι οποίοι έχουν πάντα ολέθρια σκοπιμότητα: είτε ως άμεση/βραχυπρόθεσμη ψυχική ζημία… είτε ως μεσο/μακροπρόθεσμη φθορά, υποβάθμιση και κατάρρευση της νοητικής-εγκεφαλικής μας ισορροπίας…!
«Αδελφέ, μη βάλης σεαυτόν διακρίναι τους ερχομένους σοι λογισμούς· και γαρ ουκ έστι του μέτρου σου…». (Όσιος Βαρσανούφιος της Γάζας).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Αδελφέ, μην προσπαθείς να διακρίνεις τους λογισμούς που σε πολεμούν, γιατί ακόμα δεν έχεις φτάσει σε τέτοια ‘μέτρα’ (πνευματικής νηφαλιότητας), ώστε να μπορείς να διακρίνεις την ‘ταυτότητά’ τους…
Στον ‘πόλεμο’ των λογισμών, κάνουμε λάθη… που μας κοστίζουν ακριβά! Τα συνηθέστερα είναι: α) ότι εμπιστευόμαστε επιπόλαια την ‘διάκρισή’ μας, και προσπαθούμε ν’ ανακαλύψουμε την προέλευση των λογισμών (αν είναι απ’ τον Θεό ή απ’ τον εαυτό μας ή απ’ τους δαίμονες), χάνοντας πολύτιμο χρόνο για την αποτροπή τους, με τη χρήση του μοναδικού όπλου που μπορεί να τους αποσοβήσει: την προσευχή… β) ότι πιστεύουμε στην ευφυΐα μας, κι’ αντιτάσσουμε στους δαιμονικούς λογισμούς ‘επιχειρηματολογία’ πίστεως ή ‘αντίλογο’ αντιρρητικό, [ 3 ] λησμονώντας ότι: ‘αντίδικό’ μας έχουμε τον διάβολο, έναν ‘δικηγόρο’ φοβερό… και, ανθρωπίνως, εντελώς ακαταγώνιστο…!
Αν η ψυχή εξαπατηθεί… και πιστέψει στον εαυτό της και στην δική της ‘αποτρεπτική’ δύναμη, κάνοντας το λάθος να ΜΗΝ ζητήσει ταπεινά βοήθεια (από τον Χριστό, την Παναγία, τον Τίμιο Σταυρό και τους Αγίους) για την δαιμονική αποτροπή, οι λογισμοί θα νικήσουν τον νου στην πάλη, και η ψυχή θα ηττηθεί. Και τότε, οι νοητοί πειρατές, αφού φέρουν τον εγκέφαλο στα όρια της σύγχυσης και της κεφαλαλγίας… καθιστώντας τον ανίσχυρο ν’ αντισταθεί, θα εισδύσουν στην καρδιά και θα πάρουν το ‘κάστρο’, οπότε θα ξεκινήσει μια ανελέητη λεηλασία κι’ ερήμωση της ‘βασιλεύουσας πόλης’ μέσα μας, που θα ‘παραπέμπει’ στην εικόνα της εκπορθημένης Κων/πολης…!
Στην Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία, κάνουμε λόγο για ‘τοξικούς λογισμούς’ (…), ‘τοξικά αισθήματα’ (…) και ‘τοξικές πράξεις’ (…), που μπορούν -συναρτημένα και συνδυαστικά μεταξύ τους- να δηλητηριάσουν ‘από μέσα’ την ψυχή μας… θανατώνοντας την αθάνατη φύση της και χωρίζοντάς την από τον Θεό της! Είναι αληθινά σωτήριο, να γνωρίζουμε τα ‘όρια’ μεταξύ των ‘φάσεων’ όλων των κακών επιρροών, που επιχειρούνται λυσσαλέα από τους δαίμονες μέσα στον νου και στην καρδιά μας… αλλά κι’ επάνω στις αισθήσεις μας, για να μπορούμε να διακρίνουμε τις προσβολές… και να προβαίνουμε, συν Θεώ, σε ‘αντίμετρα’ σθεναρής αντίστασης κατά των εχθρών της ψυχής μας!
Αν οι επίδοξοι ‘πορθητές’ του νου (οι λογισμοί) αποτραπούν, με την Χάρη του Θεού -γιατί, άλλη δύναμη αποτρεπτική του κακού δεν υπάρχει στην γη, εκτός από την παντουργό Θεία Χάρη!- και η επέλαση των λογισμών παύσει άδοξα… το πρόβλημα επιλύεται στην γένεσή του -εν τω γενάσθαι- και δεν επεκτείνεται στην άλωση της καρδιάς και την αιχμαλωσία των αισθήσεων. Αν, όμως, το ‘παιχνίδι’ της άμυνας χαθεί στο πεδίο του ‘συνδυασμού’ και της ‘συγκατάθεσης’… η ‘παράδοση’ της ψυχής στους κατακτητές της (λογισμούς) είναι πλέον βέβαιη (επίκειται… οσονούπω!), και η ελευθερία του ανθρώπου θεωρείται πια παρελθόν, γιατί παραδόθηκε σε ξένες ‘κατοχικές δυνάμεις’…!
Ας προσέξουμε, λοιπόν, το πρώτο στάδιο της προσβολής του νου απ’ τους ‘τοξικούς’ λογισμούς των δαιμόνων και της πάλης μ’ αυτούς τους εχθρούς…! Αν, με την Δύναμη του Θεού και την Χάρη της Θεοτόκου, νικήσουμε στην πάλη αυτή… θα αποτρέψουμε την μεταφόρτωση του ‘τοξικού’ φορτίου των λογισμών στην καρδιά, και την παραγωγή εντός της αντίστοιχων ‘τοξικών’ αισθημάτων. Άλλως, με την μετακύλιση του συνοθυλεύματος αυτού -των (τοξικών) λογισμών και των (τοξικών) αισθημάτων- σε ‘τοξικές’ ενέργειες… θα κλείσει ο κύκλος της αμαρτίας, και η ψυχή μας θα νοσήσει θανάσιμα…!
Ένας ΚΑΚΟγηρος…
από το Άγιο Βουνό των ΚΑΛΟγήρων.
—————————————————
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ-ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[ 1 ] «Χαίρε ολκάς των θελόντων σωθήναι…» (ΙΖ΄ Οίκος των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Χαίρε, Εσύ… που, με την Θεομητορική Σου Χάρη, είσαι το έμψυχο και πανίσχυρο «Ρυμουλκό» του Θεού, για όσους θέλουν να σωθούν…!
__________________
[ 2 ] Η απεικόνιση ενός κάστρου που απειλείται από άπειρους αιμοδιψείς πειρατές, οι οποίοι αναρριχώνται από παντού στα καστρότειχα… θέλοντας να εισδύσουν μέσα στο φρούριο για να «θύσουν και απολέσουν» (Ιωάν. 10, 10), για να κατασφάξουν, καταστρέψουν κι’ αιχμαλωτίσουν… ας μας θυμίζει το αντίστοιχο αδιαπραγμάτευτο ‘στοίχημα’ των ανθρωποκτόνων δαιμόνων, να μας εκπορθήσουν την ψυχή!…
__________________
[ 3 ] Ο διάβολος δεν χάνει ποτέ ‘παιγνίδι’ (επιχειρηματολογικό) στο δικό του ‘γήπεδο’ (λογιστικό)! Η επιχειρηματολογική ευρηματικότητά του είναι ανεξάντλητη… κι’ αλοίμονο στον άνθρωπο που θα κάνει το λάθος να νομίσει ότι μπορεί να τα ‘βάλει μαζί του’ και να τον αντικρούσει ρητορικά, μέσα στο ‘γήπεδο’ του νου…! Αυτός, θα βρίσκεται πάντα ‘ένα βήμα πιο μπροστά’… να μας περιμένει, για ν’ ‘αγορεύσει’ τελευταίος και να επικρατήσει ως νικητής!
Παρακολουθώντας κάποτε μια διάλεξη ενός μεγάλου επιστήμονα και σοφού ανθρώπου, του μακαριστού Δρ. Σταύρου Μπαλογιάννη (+ 2023), καθηγητού Ψυχιατρικής και Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, με θέμα «Η δράση του διαβόλου μέσα στο ανθρώπινο μυαλό…» είχα, μεταξύ άλλων, απολαύσει και το ακόλουθο ‘εποπτικό’ ανέκδοτο, για την απεριόριστη σατανική ευρηματικότητα κι’ ετοιμολογία… στο να ‘πείθει’ τον άνθρωπο!…
Ένας μεσήλικας καταφεύγει με ντροπή στον ψυχίατρο και του ανοίγει με πόνο την απεγνωσμένη καρδιά του:
-Γιατρέ μου, σώσε με, κοντεύω να τρελαθώ από ντροπή κι’ απόγνωση!
-Ποιο είναι το πρόβλημά σας…;
-Καιρό τώρα… ‘βρέχομαι’ τις νύχτες στον ύπνο μου, κι’ όταν ξυπνώ το πρωί ακούω την δίκαιη γκρίνια της συζύγου μου και τα ειρωνικά σχόλιά της, αλλά δεν μπορώ να αποτρέψω αυτό που γίνεται. Εκεί, λοιπόν, που κοιμάμαι… βλέπω τον διάβολο δίπλα στο δεξί μου αυτί κι’ ακούω να μου ψιθυρίζει: «Απόψε, κάναμε τσισάκια…;»! Εγώ του απαντώ όχι… και τότε εκείνος αμέσως συμπληρώνει: «Ε, αφού δεν κάναμε… να κάνουμε!». Και τότε αφήνομαι… και βρέχομαι…! Κάθε βράδυ το ίδιο όνειρο, με τον διάβολο να με ρωτάει… ν’ απαντώ… και να βρέχομαι…
-Α, Μην ανησυχείτε! Είναι πολύ εύκολο να θεραπευθείτε: Απόψε, όταν πάλι εμφανιστεί ο διάβολος και σας ψιθυρίσει στο αυτί αν κάνατε τσισάκια… εσείς να του απαντήσετε με γενναιότητα και θάρρος: «Ναι, ρε… κάναμε!…».
Ενθουσιασμένος από την ‘υποσχετική’ θεραπευτική οδηγία, ο άνθρωπος περιμένει με χαρά το βράδυ, να… ταπώσει στον ύπνο του τον διάβολο, κατά την υπόδειξη του θεράποντος ιατρού.
Το βράδυ, λοιπόν, εμφανίζεται ξανά ο διάβολος και ως συνήθως τον ρωτάει στο δεξί αυτί:
-«Απόψε, κάναμε τσισάκια…;»!
Ο δυστυχής άνδρας, έχοντας προετοιμαστεί ψυχολογικά για την κρίσιμη αυτή στιγμή… του απαντάει όπως είχε καθοδηγηθεί από τον ψυχίατρο:
-«Ναι, ρε… κάναμε!…» όντας βέβαιος μέσα του ότι πρόβλημα θα λυνόταν στη στιγμή…! Και τότε ο διάβολος πάει αμέσως στ’ άλλο του (αριστερό) του αυτί, και ξαναρωτά επίμονα:
-«Κακάκια όμως…;!;»! «Όχι…; Ε, να κάνουμε… να κάνουμε…»!
Και… κάνανε, βεβαίως! Γιατί ο διάβολος δεν αποθαρρύνεται από μια, τυχόν, πρώτη άρνησή μας να πεισθούμε σ’ αυτόν… ούτε παραιτείται από μια δεύτερη ή τρίτη άρνησή μας να τον ακολουθήσουμε στην σκοτεινή του φυλακή. Κι’ αν τυχόν συναντήσει αντίσταση και χαθεί προς ολίγο… πάλι θα επανέλθει, μετά από μια εικονική υποχώρηση, ξαναπροσπαθώντας άπειρες φορές αν χρειαστεί… έως να καταφέρει να δημιουργήσει ρήγμα στην άμυνά μας και να τρυπώσει στην ψυχή μας! Γιατί, χωρίς προσευχή (που μόνο αυτή τον κατακαίει και τον απωθεί…) δεν πτοείται, ώστε να παραιτηθεί από τις άνομες επιδιώξεις του, να μας καταρρίψει… και να μας χρεώσει πνευματικά!
